"Уран менен торийди казууга уруксат жок." Госгеологиянын директору коомдук талкууга сунуш гана киргизилгенин белгиледи

Уран жана торий кендерин казууга жол берилбейт, анткени "Кыргыз Республикасынын жер казынасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын долбоору коомдук талкууга жаңы эле коюлган. Энергетика жана өнөр жай министринин орун басары, Кыргыз Республикасынын Энергетика жана өнөр жай министрлигинин алдындагы Геология жана жер казынасын пайдалануу мамлекеттик агенттигинин директору Мелис Сатыбеков Vesti.kg менен болгон маегинде буларды айтты.

Сатыбеков мыйзам долбоорунда торийди жана уранды алуу пунктун калтыруунун зарылдыгын коомчулук гана чечерин белгиледи.

- Мыйзам долбоору жаңы эле коомдук талкууга коюлду, - деп белгиледи ал. - Учурда биз мамлекеттик органдардан, министрликтерден жана ведомстволордон мыйзам долбооруна ар кандай өзгөртүүлөрдү киргизүү, атүгүл документтен уран жана торий кендерин иштетүү пунктун алып салуу боюнча сунуштарды жана комментарийлерди алып жатабыз. Эртең уран менен торийди казып баштайбыз деген нерсе жок. Мыйзам долбооруна келип түшкөн сын -пикирлерди жана сунуштарды эске алуу менен уран жана торий жөнүндөгү пункт алынып салынышы мүмкүн. Бирок мыйзамдагы бул пункт кабыл алынса дагы, андан ары министрликтерге жана ведомстволорго бекитүүгө жөнөтүлөт. Андан кийин ал Жогорку Кеңешке кирет, ал жерде үч окуудан өтүшү керек. Ал эми палатага кирүүдөн мурун комитетте талкуу болот. Ал эми ар ким өз оюн айта алат, ошондуктан биз долбоорду коомдук талкууга койдук.

Мындан тышкары, Энергетика жана өнөр жай министрлиги уран жана торий кендерин чалгындоого жана иштетүүгө жол берилбей турганын белгиледи. "Кыргыз Республикасында уран, торий кендерин издөө, чалгындоо жана иштетүү максатында жер казынасын геологиялык изилдөө менен байланышкан иштерге тыюу салуу жөнүндө" мыйзам күчүндө болгондуктан. Документ 2019 -жылы кабыл алынган.

- Энергетика жана өнөр жай министрлиги тарабынан 2021 -жылдын 3 -сентябрында коомдук талкууга коюлган "Кыргыз Республикасынын жер казынасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын мыйзам долбоорунда уран жана торий маселеси да камтылган, бирок документте уран өндүрүшүнө уруксат берилерин ачык көрсөтүп турат, деп айтылат министрликтин билдирүүсүндө. ... - 100% акциясы мамлекетке таандык болгон компанияларга уран жана торий казуу укугу берилиши мүмкүн (жеке компанияларга тиешеси жок). Бул учурда компания айлана -чөйрөгө зыян келтирбеген жана эл аралык стандарттарга жооп берген технологияларды колдонуу менен иштейт.

Министрлик дагы документ кабыл алына электигин, бирок коомдук талкууга гана берилгенин баса белгиледи. Андыктан уран казууга уруксат берилет деп айтуу азырынча эрте. Бул абзац коомдук талкуу учурунда алынган сунуштардын жана комментарийлердин негизинде документтен алынып салынышы мүмкүн.

Белгилей кетүүчү жагдай, бийликтин уран жана торий кендерин казып алуу сунушу кыргыз элинде терс реакцияны пайда кылды.

Эске салсак, Ысык-Көл облусундагы Кызыл-Омпол кенинде уран менен торийди өндүрүү 2019-жылы пландаштырылган. Бирок 2019 -жылдын майындагы петицияларга жана митингдерге байланыштуу парламент Кыргызстанда уран кендерин иштетүүгө тыюу салган токтом кабыл алды.

Сүрөт www