Кыргызстан ЕАЭБ өлкөлөрүнүн арасында дизелдик отундун баасынын өсүшү боюнча лидер болуп калды. Ким көбүрөөк жабыркайт?

Учурда Кыргызстанда дизель майынын кымбатташы жасалма болуп жатат. Алсак, Vesti.kg сайтына КР Эл аралык автотранспортчулар ассоциациясынын мүчөсү Сергей Голинко ЕАЭБ мейкиндигинде дизелдик отунга болгон баанын эң көп кымбатташы Кыргызстанда байкалууда деген маалыматка комментарий берди.

«Кыргызстанда дизелдик отунду эң ири жеткирүүчүлөр жана дистрибьюторлор «Газпром» жана «Роснефть» болуп саналат», - деп түшүндүрдү эксперт. — Бул компаниялар негизи рынокто монополист болуп саналат. Ошол эле учурда монополияга каршы жөнгө салуу кызматы күйүүчү май рыногун табигый монополия катары эсептеп, күйүүчү-майлоочу майлардын баасын жөнгө салбайт. Ошентип, ар кандай бааларды коюуга боло турган кырдаал түзүлөт.

Ошондой эле Голинко күйүүчү-майлоочу майлардын кымбаттыгынан ким көбүрөөк жабыркап жатканын түшүндүрдү.

«Дизель майы коммерциялык», - деп улантты эксперт. - Анын кымбатташынан ички чарбалык жүк ташуу, жүргүнчүлөрдү ташуу, айыл чарба техникасын пайдалануучулар жабыркап жатышат. Мунун баары экономикалык нарк чынжырынын бир бөлүгү болуп саналат, демек, дизель отунун баасынын өсүшү эл керектөөчү товарлардын бардык түрлөрүнө бааларды көтөрүүчү факторлордун бири болуп саналат.

Жыйынтыгында эксперт учурдагы кырдаалды өзгөртүү мүмкүндүгү тууралуу ой бөлүштү.

«Учурда өкмөткө күйүүчү майдын кымбатташы менен күрөшүү кыйын», - дейт булак. - Мындай шартта экономикадан саясат үстөмдүк кылат. Табигый атаандаштык керек, бирок учурда бул үчүн физикалык мүмкүнчүлүк жок. Бизге жаңы жеткирүүчүлөр керек, ошондо рыноктун өзү бардык маселелерди чечет. Кыргызстандын өкмөтү чийки мунай берүүчүнү таап, аны өлкөнүн дизельге болгон муктаждыгынын 80% жаба ала турган эки нефтини кайра иштетүүчү заводдо колдонуусу керек.

Тактап айтканда, Евразия экономикалык комиссиясы ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ичинен дизелдик отундун эң көп жылдык өсүшү Кыргызстанда байкалып жатканын белгилеген материалдарды жарыялады. Өлкөдө дизелдик отундун баасы 31,3%га кымбаттады.

Александр Канунников
сүрөт www