Венеция комиссиясы азыркы чакырылыштагы ЖКнын конституциялык реформаны жүргүзүүгө укугу жок деп эсептейт
Кыргызстанга парламенттик шайлоону тез арада өткөрүүнү сунуштады
Венеция комиссиясынын алдында Кыргызстандагы конституциялык реформага байланыштуу парламенттик шайлоонун жылдырылышы боюнча шашылыш корутунду чыгарды.
(Венеция Комиссиясы, расмий түрдө Мыйзам аркылуу Демократия үчүн Европа Комиссиясы, 1990-жылы Европа Кеңешинин алдында түзүлгөн конституциялык укук боюнча консультативдик орган болуп саналат. 2002-жылдан бери Комиссиянын ишине ЕС эмес өлкөлөр дагы катыша алышат, - Ред.)
Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун Конституциялык палатасынын төрагасы Карыбек Дүйшеев Венеция комиссиясына конституциялык реформага байланыштуу парламенттик шайлоону кийинкиге жылдыруу маселеси боюнча корутунду тез арада даярдап берүү өтүнүчү менен кайрылды.
Комиссия өз корутундусунда Кыргызстандын Конституциялык Соту шайлоону кийинкиге калтыруу жөнүндө мыйзамды Конституцияга каршы келет деп табышы керектигин белгиледи.
Венеция комиссиясы эгер парламент конституциялык мезгилден узак мөөнөткө өз ыйгарым укуктарын узарта турган болсо, анда депутаттар кээ бир кадимки функцияларды аткара алат, бирок конституциялык реформаларды камтыган чукул чараларды жактыра албайт деп билдирет.
"Конституциялык реформанын зарылдыгы элдин эркин туура аныктай турган толук жана эркин шайлоону камсыз кылуу үчүн зарыл деп чечмелениши керек", - деп айтылат корутундуда. - Зарыл болсо, учурдагы институттук көйгөйлөрдү чечүүгө багытталган конституциялык реформа жаңы мыйзам чыгаруу органы тарабынан кабыл алынышы мүмкүн.
Шайлоону ар кандай токтото туруу эң кыска мөөнөткө жасалышы керек. Конституциялык реформа болсо, саясий күчтөр менен бүтүндөй коомдун ортосунда тыкыр талкуулоо жана кеңири макулдашууга жетишүү үчүн, Конституция тарабынан белгиленген, адатта, узак мөөнөттөрдү болжолдойт. Жаңы шайлоолорду өткөрүү үчүн зарыл болгон так жана техникалык реформаны эске албаганда, кийинки шайлоону жылдыргандан кийин башка конституциялык реформаны баштоо мүмкүн эмес ”.
Комиссия шайлоону токтото турган конституциялык мыйзамды кабыл алуу процессинде демократиялык стандарттарды бузган жол-жобо конституциялык реформа дагы ушундай жол менен жүргүзүлөт деген кооптонууну жаратат деп эсептейт.
"Конституциялык реформанын зарылдыгына байланыштуу шайлоону токтото туруу Конституцияны жөн гана инструменталдык түшүнүк катары кабыл алат жана аны демократиялык стандарттарга ылайыктап кароого болбойт деген ой пайда болушу мүмкүн", - деп билдирди Венеция комиссиясы. - Шайлоону кандай гана болбосун токтото туруу шайлоочулардын жарандык жана саясий укуктарына таасирин тийгизип, демократияга доо кетириши мүмкүн. Шайлоочулардын укуктарын чектөөнүн "мыйзамдуу максаты" жана "пропорционалдуулугун" баалоо өлкөдөгү иштин чыныгы абалын эске алуу менен контексттик негизде гана жүргүзүлүшү мүмкүн. IN
Кыргыз Республикасы шайлоону жылдырып гана тим болбостон, шайлоо процедурасын да токтотту. Токтотуу кылдат текшерүүнү талап кылышы мүмкүн, анткени ал учурдагы демократиялык процедуранын, башталган шайлоо өнөктүгүнүн жана шайлоочулардын парламенттин жаңылануусуна байланыштуу күтүүлөрүнүн кескин үзгүлтүккө учурашына алып келет.
Сүрөт www