Атеисттик карангылыктан арылып, авиабилеттерди арзандатыңыз. Президенттикке талапкерлер кандай убада беришет (1-бөлүк)

Кыргызстанда шайлоо өнөктүгү кызуу жүрүп жатат. Талапкерлер шаарларды кыдырып, шайлоочуларга алар мамлекет башчысы катары кандайча пайдалуу боло аларын айтып беришти. Адатта, алардын программалары экономиканы көтөрүү, билим берүү жана медицинаны өркүндөтүү боюнча убадалар менен толтура. Бирок талапкерлердин ар биринин программаларында чыгармачыл ойлору көбүрөөк. Келгиле, алардын айрымдары менен тааныштыралы.

Садыр Жапаровдун программасынын негизги билдирүүсү баарына белгилүү - ал президенттик башкаруунун формасына өтүүнү жактайт. Талапкер мындай учурда мамлекет башчысы баардыгы үчүн жеке өзү жооп берет деп убада кылууда. Ошол эле учурда Жапаров Кылмыш кодексинин "оор эмес" беренелерин люстрациялоону, декриминалдаштырууну убада кылууда.

Мындан тышкары, ал улуттун "маданий кайра жаралуусун" жактайт.

"Илим жаатында биз" кыргыз маданияты "," кыргыз философиясы "," кыргыз дүйнө таанымы "жана" кыргыз этнопедагогикасы "сыяктуу тармактарды түзүшүбүз керек" дейт ал өз программасында.

Жапаров ошондой эле бардыгын нөлдөн баштап, саясий элдешүүгө бет алууну сунуштайт.

Штаттагы №1 кызмат ордуна дагы бир талапкер Имамидин Ташов Кыргызстандын тышкы карызын үч жылдын ичинде толугу менен төлөп, чек ара маселесин биротоло чечип, коррупция менен күрөшүүгө убада берди. Мындай жыйынтыктарга жетишүү үчүн, Ташовдун айтымында, экономикалык стратегияны өзгөртүү керек, бирок кайсы багытта болочок президентти көрсөтпөйт.

Канатбек Исаевдин шайлоо алдындагы убадалары абдан эмоционалдуу. Анын программасынын дээрлик бардык пункттары илеп белгилери менен коштолот. «Өлкөдөгү негизги адамдар мугалимдер, дарыгерлер жана фермерлер! Дыйкандарга жеңилдетилген насыялар! Ишкердиктин эркиндиги! Ким бизнести түрмө менен коркутса, ал өзү түрмөгө түшөт! Бир сантиметр кыргыз жери эмес! Чек ара маселеси боюнча бекем туруңуз! Бир гана парламентаризм! Массалык маалымат каражаттарынын колдору! Өнөктөш өлкөлөр менен жакшы коңшулук мамилелер! "

Эгерде Исаев шайланып калса, анда Евразия экономикалык шериктештигинен узак мөөнөткө ижарага алынган учактарды алуу жана авиабилеттерди арзандатуу ниетинде. Болбосо, бардыгы башкалар сыяктуу: мамлекеттик органдарды реформалоо жана экономиканы жакшыртуу.

Арстанбек Мыктыбек шайлоочуларына 5 гана пункттан турган өтө лаконикалык программасын тартуулады. Алар экономика жана реформалар жөнүндө эч нерсе айтышпайт, адеп-ахлак жана ыйманга басым жасалат. Ошентип, ал союздаштарды тандоодо сергек болууга, элдерди атеисттик караңгылыктан арылтып, диний сабаттуулукту жогорулатууга убада берди.

 Клара Сооронкулованын программасында анын ою боюнча, Кыргызстанга керек болгон президенттин сыпаттамасы бар. Ал бийликти узурпациялоого жана парламентаризмдин бекемделишине каршы. Сооронкулова, анын пикири боюнча, кантип коррупцияны жеңип, соттордо акыйкаттыкты камсыз кылса боло тургандыгына мисал келтирди. Ал парламенттик шайлоону тез арада өткөрүп, 2021-жылды үй-бүлөлүк зомбулукка каршы күрөшүү жылы деп жарыялоо керек деп эсептейт. Бул талапкер Орусия менен гана эмес, Кытай жана АКШ менен да мамилелерди чыңдоо үчүн.

Рашид Тагаев чиновниктердин саны кыскарган шартта башкаруунун аралаш формасын жактайт. Ал ошондой эле экономикалык реформа жөнүндө айтып, бирок аны ишке ашыруу планын кийинчерээк, 2-3 айдын ичинде жазууну сунуштайт. Бул талапкер, башкалар сыяктуу эле, инвестициялык климатты жакшыртуу, чек араларды демаркациялоо жана делимитациялоо, жолдорду куруу жана жарандарды таза суу менен камсыз кылуу жөнүндө унуткан жок. Бирок бардык пункттар жалпы мааниде баяндалган жана бул көйгөйлөрдү чечүү боюнча так сунуштар жок.

УКМКнын экс-төрагасы Абдил Сегизбаев идеалдуу кыргызстандыктын образын жараткысы келет. Анын ою боюнча, бул адам келечекке үмүттөнгөн, бирок каада-салтын жана үрп-адаттарын сыйлаган адам. Болбосо, анын убадалары башка талапкерлерден анчалык деле айырмаланбайт: коррупцияга каршы күрөш, соттордун көзкарандысыздыгы ж.б. Ырас, Сегизбаев Эмгек кодексине өзгөртүүлөрдү киргизүү жана анда кызматкерлердин аралыктан иштөө укугун белгилөө зарылдыгына көңүл бурду.

Талапкер Адахан Мадумаров толук кандуу мамлекет курууга даяр. Ал жеңишке жетишкен учурда, учурдагы Конституцияга карама-каршы кабыл алынган бардык мыйзамдарды жокко чыгарып, депутаттарды шайлоону тез арада өткөрүүнү көздөп жатат. Андан кийин мамлекеттик органдардын түзүмүн өзгөртүп, кылмышкерлердин өкмөткө киришине жол бербөө, бюджеттик кызматкерлердин пенсияларын жана эмгек акыларын жогорулатуу. Анын программасы жогоруда саналгандардын баарынан бир аз айырмаланат, анткени Мадумаров армияга көбүрөөк көңүл бурууга даяр.

"Заманбап, мобилдүү, жакшы куралданган жана жакшы маяна алган армиясыз улуттук коопсуздукту камсыз кылуу мүмкүн эмес" деди ал.

Президенттикке талапкерлердин толук программалары менен КР БШКнын сайтынан тааныша аласыз.

Эске салсак, президенттик шайлоо 2021-жылдын 10-январында болот.

Вероника Малышева

Фото www