Президенттик администрация облус акимдерине кол тийбестик макамын берүүнү сунуштоодо

Аймактардагы президенттин ыйгарым укуктуу өкүлдөрүнө кол тийбестиктин айрым түрлөрүн берүү толук логикалуу, анткени жаңы Конституция боюнча алардын статусу жогорулады. Мындай пикирин мурдагы премьер-министр Феликс Кулов Vesti.kg менен бөлүштү.

"Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жөнүндө жаңы мыйзамга ылайык, өкмөттүн ыйгарым укуктуу өкүлдөрү мурдагыдай эмес, өкмөттүн эмес, аймактардагы президенттин ыйгарым укуктуу өкүлдөрү болуп калышты", - деди ал. - Демек, алардын статусу жогорулап баратат, мисалы, аны райондук ички иштер бөлүмүнүн башчысы кармаса логикага сыйбайт. Бул маселелер эми президенттин жана Башкы прокуратуранын деңгээлинде чечилиши керек. Бирок, мыйзамды кабыл алуу учурунда кол тийбестик макамы оңдолот деп ишенем. Пара менен кармалган бир судья менен иштебеш үчүн, бирок ал кол тийбестик макамына ээ болгондуктан, ишин уланта берген.
Азырынча, бул жөнүндө билүүнүн кажети жок ”.

Феликс Шаршенбаевич кошумчалагандай, президенттин администрациясы сунуш кылган мыйзам долбоору кабыл алынып калса, ыйгарым укуктуу өкүлдөр дагы деле толук кол тийбестик укугуна ээ болбойт.
"Мамлекет башчысынын да кол тийбестиги жок, белгилүү бир шарттарда ага импичмент жарыяланат", - деди ал.

Жергиликтүү мамлекеттик администрациялар жөнүндө мыйзам долбоору бүгүн парламенттин талкуусуна коюлгандыгын түшүндүрүп берели. Аны менен бирге президенттик администрация парламентарийлерди жергиликтүү өз алдынча башкаруу жөнүндө мыйзам долбоорун талкуулоого чакырат. Мыйзам долбоору буга чейин өкмөттүк эмес сектордун көптөгөн сын-пикирлерин жараткан. Жада калса бир катар бейөкмөт уюмдар депутаттарга кайрылып, бул документти талкуудан алып салууну талап кылышты. Алсак, мыйзам долбоорунда айыл өкмөт башчыларын аким, ал эми республикалык маанидеги шаарлардын мэрлерин министрлер кабинети дайындайт. Мындан тышкары, шаарлардын мэрлери жана айыл өкмөт башчылары мамлекеттик бюджетке көз каранды болушат, жергиликтүү көйгөйлөрдү чечүү үчүн борбордук бийликтин макулдугу керек болот экен.

Өз кезегинде Кулов айрым айылдык көчөлөргө асфальт төшөө маселелерин президенттин мойнуна жүктөө туура эмес деп эсептейт жана президенттик вертикалга карабастан, дагы деле болсо бийликти борбордон ажыратуу керек.

- Өлкөбүздө 500гө жакын жергиликтүү кеңештерибиз жана шаарларыбыз бар, жана Экономика жана Каржы министрлигинин эки тепкичтүү бюджети менен, алар боюнча бардык бюджеттик маселелерди чечүү өтө кыйын жана бул бир нече кызматкерлер үчүн реалдуубу бардыгын көзөмөлдөө бөлүмү? - деп риторикалык суроо берди. - Буга чейин мен көпчүлүктүн принцибинин негизинде түзүлө турган регионалдык парламенттерди түзүүнү жана үч деңгээлдүү бюджетке өтүүнү сунуш кылдым: республика - облус - айылдык кеңеш. Анда аймактык кеңештин (парламенттин) депутаты белгилүү бир аймактын, айылдык аймактын өкүлү катары облустук бюджеттен акча бөлүштүрүүдө шайлоочуларынын конкреттүү кызыкчылыктарын коргой алмак. Ошентип, үч тепкичтүү болуп калган бюджет акчаны кайда, кимге жана кандай конкреттүү максаттарга жумшаш керектигин билген адамдар тарабынан бөлүштүрүлөт.

Феликс Шаршенбаевич мындай учурда президент тарабынан ыйгарым укуктуу өкүл - акимдин дайындалышы логикалуу болоорун кошумчалады.
"Ошол эле учурда, милдеттүү түрдө кадрдык ротация болушу керек", - деп түшүндүрдү ал. - Кызыкчылыктардын кагылышуусун болтурбоо үчүн, аймактын башчысын аймактык парламент менен макулдашуу боюнча президент дайындашы керек. Ошол эле учурда, Бишкек жана Ош шаарларынын мэрлерин вице-мэр менен биргеликте жарандар өздөрү шайласа жакшы жана максатка ылайыктуу болмок. Буга чейин мен бийликтин вертикалын тутумун түзүү боюнча, анын акылга сыярлык децентрализациясы менен мамлекеттин мурунку жетекчилерине кеңири сунуштарды жөнөткөн элем, бирок алардын чөйрөсүндө башка көз караштар болгон.

Басылма жарыяланып жатканда, депутаттар “Жергиликтүү мамлекеттик администрация жөнүндө” жана “Жергиликтүү өз алдынча башкаруу жөнүндө” мыйзам долбоорлорун биринчи окууда кабыл алуудан баш тартканы белгилүү болду. Эки документ тең кайра кароого жөнөтүлдү.

Вероника Таранцева
Сүрөт Vesti.kg