Аида Алымбаева: Садыр Жапаровдун документ жүгүртүүсүн кыргызчага которуу боюнча билдирүүсү - популизм
Эксперт орус тилдүү жарандардын укуктарын бузуу учурларын азайтуу үчүн котормо акырындык менен жүргүзүлүшү керек деп эсептейт
Өткөн аптада президент Садыр Жапаров Кыргызстанда документтерди мамлекеттик тилге которуу процесси башталганын айткан.
Анын айтымында, кыргыз тилин өнүктүрүү, коомдук турмуштун бардык чөйрөсүндө анын колдонулушун өркүндөтүү жана кеңейтүү дайыма көңүл бурууну, талыкпаган эмгекти жана коом менен мамлекеттин биргелешкен аракетин талап кылат.
Ал арада депутат Ирина Карамушкина фейсбук баракчасына мамлекет башчысы өзүнүн чечими менен расмий тил мыйзамын бузуп жатканын жазды.
«Эске сала кетүүчү нерсе, сиздин статусуңуз жөн эле тандалма мамлекеттик кызмат, анткени сиз өзүңүздүн эмгек акыңызды өлкөнүн бюджетинен аласыз. Эл (шайлоочулардын 30% ы) сизди бул кызматка жалдады, бул хан титулу эмес жана сиз такты мураска алган жоксуз. Мен мыйзамды бузбоого чакырам ”, - деп жазган элдин тандоосу.
Өз кезегинде саясат таануучу Аида Алымбаева Vesti.kg менен болгон маегинде орус тилдүү жарандарды кысымга алуу учурларын азайтуу үчүн мамлекеттик бөлүмдөрдөгү документтер кыргыз тилине акырындык менен которулушу керектигин айтты. Эксперт бийликтин мамлекеттик тилди өнүктүрүү боюнча чечимин колдойт, бирок расмий тилди өнүктүрүүнү унутпоого чакырат.
"Кыргыз тили кеңири таралышы керек жана ал толугу менен колдонулушу керек", - деди Алымбаева. «Бирок биз орус тилдүү калкты унутпашыбыз керек жана ага кол салбашыбыз керек, адамдарда кыргыз тилин үйрөнүү үчүн шарттар болушу керек. Орус тили маалымат алуу үчүн маанилүү тил бойдон калууда. Бир убакта күч -аракетти Швейцария жана Канададагыдай эки тилди үйрөнүүгө багыттоо зарыл.
Мындан тышкары, талдоочунун айтымында, мамлекеттик документтер мамлекеттик тилге кескин түрдө которулган учурда, айрым жарандар тилдин негизинде стигматизацияга дуушар болушу мүмкүн.
"Биз этникалык улутчулдуктан цивилизацияга өтүшүбүз керек", - деп эсептейт Алымбаева. - Башкача айтканда, адам башкы нерсени улут эмес, жарандык деп эсептесе.
Бирок саясат таануучу Садыр Жапаров жарандардын көпчүлүгү анын чечимин колдой турганын билип, саясий упай топтоо үчүн жогорудагы демилгени ишке ашырууну чечкенине ишенет.
"Садыр Жапаровдун демилгеси анын кошумча бонустарды алгысы келгени менен байланыштуу", - дейт ал. - Бул улутчулдуктун идеялары менен чектешкен популизмдин кезектеги көрүнүшү.
Эске сала кетсек, өткөн жумада Садыр Жапаров учурда мамлекеттик органдардагы бардык маанилүү документтер кыргыз тилине которулушу керектигин айткан.
«Бүгүн биз мамлекеттик органдарда иш кагаздарын мамлекеттик тилге өткөрүү процессине өзгөчө көңүл буруп жатабыз. Мындан тышкары, мамлекеттик тилдин ишин жакшыртуу боюнча бир катар масштабдуу тапшырмалар аягына чыгуу алдында турат. Ошондуктан, мен биздин өлкөнүн бардык жарандарын ар кандай жагымсыз шарттарга жана шарттарга кайрылбастан, мамлекеттик тилдин жана бүтүндөй элдин гүлдөп өсүшү үчүн кызмат кылууга чакырам ”, - деп баса белгиледи мамлекет башчысы.
Элдос Казыбеков
Сүрөт www