Энергетиктер кыргызстандыктар кышында көмүргө жетпей калат деп чочулашат. "Кыргызкөмүр" ишканасы тескерисин ырастайт

Кыргызстандагы көмүр кампалары жылытуу мезгилине даяр эмес. Бул тууралуу Vesti.kg сайтына өздүк булактар ​​билдиришти. Такталбаган маалыматтарга караганда, Кара-Кече карьеринде тазалоо иштери жайында жүргүзүлгөн эмес, ошол себептен  отун жок жана көмүр ишканасы элге көмүр таратууга даяр эмес.

- ЖЭБге берилүүчү баштапкы отун жетиштүү көлөмдө берилбейт. Ал эми учурда көмүрдүн баасы 5 миңдин тегерегинде болсо, көмүрдүн тартыштыгын эске алганда, анын баасы кескин көтөрүлүшү мүмкүн, - деп билдирет булак.

Vesti.kgнин редакциясы кампаларда чындап эле көмүр тартыштыгы барбы же жокпу, кыргызстандыктар күйүүчү майдын кымбатташынан коркушу керекпи жана республика келе жаткан жылытуу мезгилин аман -эсен өткөрө алабы деп суроону чечишти.

"Кыргызкөмүр" мамлекеттик ишканасынын пландоо бөлүмүнүн башкы адиси Нурлан Омошов Vesti.kg сайтына берген интервьюсунда Кара-Кече карьеринде ашыкча жүктөө иштери жүрүп жатканына карабай, 1-октябрга чейин көмүр маселеси чечилерин убада кылды. 

"Биз 1 -октябрдан тарта калкты көмүр менен камсыздай баштайбыз", - деп ишендирди ал. - Учурда көп техникалар тартылган жерде кыртышты тазалоо иштери жүргүзүлүүдө. Экскаватор, жүктөгүч, бульдозер жана башка көптөгөн техникалар үзгүлтүксүз иштейт. Суук түшкөнгө чейин жасайбыз. Монополияга каршы орган Кара-Кеченин өзүндө көмүрдүн тоннасын 1330 сомго баасын койгон, биз эч кандай тыйынга бааны көтөрбөйбүз. Мисалы, Бишкекте алдыңкы базалар казак көмүрүнүн тоннасын 4-4,5 миң сомдон сатышат. Жогорку базага көмүрдү эң көп 3,5 миң сомго жеткиребиз. Баары жакшы болот, баарына көмүр жетиштүү болот. Быйыл Кара-Кечеге жетпей жолду жапканыбыз үчүн тазалоо иштерин кеч баштадык. 1,5-2 айдын аба ырайы коркунучтуу болду, жамгыр байкалды жана алардын айынан шахтада иштөө мүмкүн болбой калды. Ошондой эле, кымбат дизель майы жана атайын техниканын жоктугу болгондуктан, биз кеч баштадык.

Ал арада энергетика боюнча эксперт Расул Умбеталиев «Кыргызкөмүр» ишканасынын эффективдүү эмес иштеринен улам быйыл көмүрдүн тартыштыгы күтүлүүдө деп эсептейт.

- Токтогул суу сактагычында суунун деңгээли төмөн болгондуктан, бүгүнкү күндө көмүрдү колдонуу маселеси курч турат, - дейт адис. - Көптөр коронавирус пандемиясына кайрылышат, бирок мен бул көйгөйлөрдүн себеби болушу мүмкүн эмес деп эсептейм. "Кыргызкөмүр" ишканасы көмүрдү күзгө даярдоо боюнча толук масштабдагы иштерди жүргүзбөйт. Мындан эки ай мурун «Кыргызкөмүр» ишканасынын директору көмүрдү мыйзамсыз эсептен чыгаргандыгы үчүн камакка алынган. Кемчилик табылды. Талас облусунун көмүр ишканасы жер кыртышын тазалоо иштери өз убагында аткарылбагандыктан иштебей калган. Ишкана натыйжасыз иштеп жаткандыктан, быйыл өлкөнүн түндүгүндө көмүр тартыштыгы күтүлөт. Күйүүчү май базаларында көмүрдүн баасы тоннасына 4-5 миң сомго чейин көтөрүлдү. Монополияга каршы кызматтын маалыматы боюнча, карьердеги көмүрдүн тоннасы 1200-1300 сомду түзөт, бирок ташуу кымбат болгондуктан, натыйжада көмүрдүн баасы абдан жогору.

Энергетик кырдаал оор деп эсептейт жана Министрлер Кабинети менен Энергетика министрлиги күзгө даярдыкка тиешелүү көңүл бурушкан жок.

"Жылытуу мезгили эртең башталат", - деп эскерет Умбеталиев. - Абал оор. Министрлер кабинети жана Энергетика министрлиги күзгө даярдыкка тиешелүү көңүл бурушкан жок. "Кыргызкөмүрдө" лидерлер бир жылда алмашат. Көмүр маселеси менен жөндөмсүз жана кесипкөй эмес жумушчулар алектенет. Суунун жетишсиздигин, Токтогул суу сактагычында суунун төмөндүгүн эске алуу менен, республика боюнча көмүр өндүрүүнү көбөйтүү зарыл болгон. Министрлер кабинети менен Энергетика министрлиги Кыргызстанда 600 миңден ашуун көмүр базасы түзүлгөн деп ырасташат, бирок бул ишенимдүү эмес маалымат. Анткени көмүр базасы ар бир сатып алуучуга сапат сертификатын берген объект болуп саналат. Бул болбойт. Бизде шаардын көчөлөрүнүн жана четинин кесилишинде стихиялуу соода түйүндөрү бар. Көмүрү бар машиналар бар, ага эч кандай кепилдик жок. Бул стихиялуу чекиттерди базалар деп атоого болбойт. Кыргыз жараны бүгүн көмүр сатып алат, ал сапатсыз болот, эртең сатып алуучу көмүрдү кайтарып берүүгө келет, ал эми машина ордунда болбой калат. Бул тартипсиз система, жарандар жабыркайт. Мамлекеттик монополияга каршы кызмат көрсөткөн министрлер кабинети мунун баарын жөнгө салышы керек, ошондой эле бааны көзөмөлдөшү керек. Кабинет көмүр ташууга өзгөчө көңүл бурууга милдеттүү.

Сүрөт www