Искендер Шаршеев: КРдагы инфляциянын негизги факторлору күйүүчү майга жана электроникага болгон баанын өсүшү болуп саналат
Экономист Кыргызстанда баалар эмне үчүн өсүп жатканын айтып берди
Кыргызстанда баалардын өсүшүнө дүйнөлүк инфляция эң чоң таасирин тийгизүүдө. Ошентип, Евразия экономикалык комиссиясынын регулятивдик таасирди баалоо тобунун Кыргыз Республикасынан келген мүчөсү, экономист Искендер Шаршеев Vesti.kg сайтына ЕӨБ аналитикасы боюнча комментарий берди, ал глобалдык жеткирүү чынжырларындагы кыйынчылыктар Кыргызстанда инфляциянын өсүү коркунучун жаратат деп билдирди.
«Кыргызстандагы инфляциянын биринчи фактору күйүүчү майдын кымбатташы», - деп белгиледи эксперт. - Биздин күйүүчү май рыногунда табигый монополия өнүгүп кетти. Бул көмүр суутектерге дүйнөлүк баанын төмөндөшү менен өлкөдө сатуу баалары өсүп жаткан кырдаалга алып келди. Бул фактордун маанилүүлүгүн көрсөтүү оңой – бир килограмм буудайды өндүрүүгө кеткен чыгым 42% күйүүчү майга кеткен чыгымдан турат, бул көрсөткүчтүн жарымына жакыны логистикалык чыгымдар.
Андан ары Шаршеев Кыргызстандагы инфляциялык процесстерде электроникага болгон баанын өсүшүнүн ролун ачып берди.
«Өндүрүш жабдуулары, өзгөчө жогорку технологиялык жабдуулар бүткүл дүйнөдө кымбаттап баратат», - деп улантты маектеш. — Бул Кыргызстандагы инфляциянын экинчи фактору. Ал ошондой эле тышкы болуп саналат. Микрочип өндүрүү кризиси отко май кошуп жатат. Тышкы эки фактордон тышкары ички фактор да бар – бул экономикадагы акча маселеси, башкача айтканда, басмакананы киргизүү. Бир жагынан, бул чара кыска мөөнөттө макроэкономикалык көйгөйлөрдү чечүүгө жардам берет. Экинчи жагынан, инфляциялык тобокелдиктерди күчөтөт. Жалпысынан айрым тармактарда күйүүчү майларды кайра жаралуучу энергия булактары менен алмаштыруу же, мисалы, унааларынан электромобилдерге өтүү Кыргызстанда узак мөөнөттүү келечекте инфляциянын төмөндөшүнө жардам бермек.
Тактоо үчүн ЕӨБ Кыргызстандагы инфляцияга дүйнөлүк жеткирүү түйүндөрүндөгү кыйынчылыктар таасир этет деп болжолдоодо. Бул республикада баалардын жогорулашына белгиленген көрсөткүчтөргө өз убагында жетүүгө мүмкүндүк бербейт.
Александр Канунников
сүрөт www