Рапиль Жошыбаев: Көчмөн оюндары биз үчүн Олимпиада оюндарындай эле маанилүү

Казакстандын Кыргызстандагы Атайын жана Ыйгарым укуктуу элчиси Рапиль Жошыбаев үстүбүздөгү жылдын 8-13-сентябрында Астана шаарында өтө турган Бешинчи Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарынын даярдыктары тууралуу айтып берип, кыргызстандыктарды бул оюндарга жигердүү катышууга чакырды. Жошыбаевдин айтымында боордош коңшу мамлекетте азыркы тапта Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарын өткөрүүгө толук кандуу даярдыктар жүрүүдө.

- Казакстандын ар бир жараны сыймыктануу менен бабалардан калган улуу мурасын дүйнө жүзүнө таанытууга аттанууда.Бул мелдештердеги руханий күчтүн, жаратылыш жана түбөлүктүү адамзат баалуулуктары менен жуурулушуусу – оюндун ийгилиги болуп саналат.Бүткүл дүйнөлүк көчмөндөр оюндарында Казакстан талааларынын руху менен таанышууга ар бириңерди чын жүрөктөн чакырабыз. Маданий мурастарды сактоо өтө маанилүү экени эч кимге сыр эмес, анткени алар улуттун өзгөчөлүгүн калыптандырып, анын келечегин аныктайт эмеспи. Борбордук Азия чөлкөмүнүн биздин заманга чейинки 3-миң жылдыкка таандык бай жана көп кырдуу тарыхын эске алуу менен маданий мурастарды коргоо өтө маанилүү, -деп белгиледи элчи.
Рапиль Жошыбаев тарыхы бай казак эли үчүн Дүйнөлүк көчмөндөр оюндары Олимпиада сыяктуу эле маанилүү экенин белгилеп, бул оюндар көчмөн элдердин маданияты жана тарыхын даңазалоого чоң мүмкүнчүлүк экенин да жашырган жок.

- Бул күндөрү Астана шаары көчмөн ата-бабаларыбыздын руху менен жандана баштайт. Бул иш-чара биздин борборубузду маданияттын, мелдештин жана достуктун кайнаган аренасына айландырат. Мен бул чоң иш-чараны майрамдоого кыргыз элин чын жүрөктөн чакырам. Биз үчүн бул оюндар дүйнө үчүн Олимпиада сыяктуу эле маанилүү. Алар көчмөн маданиятынын туруктуулугун, тапкычтыгын жана салт-санаасын далилдеп турат. Ошол эле маалда дүйнө үчүн бул бизге көчмөн элдердин маданияты жана тарыхы менен тааныштырууга жана даңазалоого чоң мүмкүнчүлүк, - деди ал.
Жошыбаев ошондой эле Казакстанда биринчи жолу өтө турган Бешинчи Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарына 100гө жакын өлкөдөн 2500дөн ашуун катышуучу келерин кошумчалады. Элчинин айтымында дүйнөлүк ири иш-чараларды өткөрүүдө тажрыйбалуу өлкө катары Казакстан көчмөн маданиятын даңазалоо жана эл аралык достукту чыңдоо үчүн 100 000ден ашуун жергиликтүү жана чет элдик туристтерди тосуп алууну чыдамсыздык менен күтөт.

Маалыматка ылайык, Астанада ат чабыш, салттуу интеллектуалдык оюндар, согуш өнөрү боюнча мелдештер, улуттук канаттууларга аңчылык жана башка элдик оюндар сыяктуу спорттун 21 түрү көрсөтүлөт. Эң көп күтүлгөн оюн-зоок иш-чаралардын бири бул көкпар. Ат үстүндөгү командалар улакты көзөмөлдөө үчүн ат салышып, укмуш чеберчиликти, күчтү жана стратегияны көрсөтүшөт. Спорттун бул түрү оюндарда көрсөтүлгөн башка көптөгөн түрлөрү менен бирге жылкылардын казак элинин маданиятындагы чоң ролун баса белгилейт. Алар күнүмдүк жашоодо, анын ичинде миграцияда, согушта, мергенчиликте жана соодада ажырагыс шериктеш болгон. Казак эли жылкынын биринчи жолу 5500 жыл мурун азыркы Казакстандын аймагында колго үйрөтүлгөндүгүнүн өзгөчө сыймыгына ээ. Негизи жылкы казак элинин жети ыйык байлыгынын бири катары эсептелет. Казактар менен алардын аргымактарынын ортосундагы көптөн бери келе жаткан бул байланыш оюндардагы ат оюндары аркылуу да жандуу чагылдырылат.

Көкпардан сырткары, көрүүчүлөргө жаа атуу, күрөш, бүркүт салуу сыяктуу салттуу спорттун түрлөрү тартууланат Мындан сырткары, уникалдуу «Этноаулда» күнүмдүк маданий иш-чаралар өтүп, анда өткөн менен азыркы учурдун каада-салттын гармониялуу көрүнүшүндө жолугат. Бул жерге келгендер казак кол өнөрчүлүгүнүн эң ири көргөзмө-жарманкесине күбө боло алышат, мында чебер кол өнөрчүлөр өз иштерин көрсөтүп, кызыктуу мастер-класстар аркылуу өз өнөрүнүн сырлары менен бөлүшүшөт. Маданий программанын урунттуу учурларынын бири – акындардын (казак эл акындарынын жана ырчыларынын) салттуу музыкалык таймашы Айтыс. Акындардын акылмандыгын жана лирикалык чеберчилигин көрсөткөн бул поэтикалык дуэл чыгармачылык жана атаандаштык духтун айкалышы менен көрүүчүлөрдү өзүнө тартып келе жаткан сүйүктүү салт.
Ошол эле учурда, мода ышкыбоздору этникалык кийимдердин үлгүлөрү менен кооздолгон этникалык мода фестивалына кубанышат. Улуттук тамак-аш фестивалы конокторго казак элинин атактуу меймандостугун жана жылуу мамилесин өз көзү менен көрүп, казактын салттуу тамактарын жана суусундуктарын даярдоону үйрөнө турган мастер-класстарды сунуштайт. Быйыл сентябрда өтө турган Дүйнөлүк көчмөндөр оюндары мелдештин толкундануусун маданий мурастын байлыгы менен айкалыштырган унутулгус окуя болорун убада кылууда.

- Иш-чара элдер ортосундагы маданий байланыштарды чыңдоого мүмкүнчүлүк берет. 100дөн ашуун этностун мекени болгон жана улуттар аралык ынтымакты баалаган өлкө катары биз көчмөндөрдүн руху жашап жаткан Астанага дүйнөнүн төрт бурчунан келген адамдарды тосуп алууну чыдамсыздык менен күтөбүз. Тарыхты, маданиятты жана спортту майрамдап, жалпы адамзаттык мурасыбызды даңктаган иш-чаранын бир бөлүгү бололу!, - деп сөзүн жыйынтыктады Рапиль Жошыбаев.

Фото www