2020-жылы азык-түлүк коопсуздугуна жана тамактанууга канча каражат сарпталган?

Жакшыраак тамактануу жана азык-түлүк коопсуздугу боюнча жарандык альянс 9 министрликтин жана ведомствонун бюджетин талдады, анализ маалымат чогултуунун татаалдыгына байланыштуу жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын чыгымдарын камтыган жок.
Анализдин максаты тамактануунун өзгөчөлүгү жана тамактануу сезимтал иш-чараларга өкмөттөн канча каражат бөлүнгөнүн жана алардын кандайча сарпталарын билүү болгон.
Жалпысынан, тамактанууга жана тамактанууга сезимтал кийлигишүүгө мамлекеттик чыгымдарды талдоонун узак мөөнөттүү максаты министрликтер менен ведомстволордун коомчулук алдында отчет берүүсүнө шарт түзүү болуп саналат.
Бюджеттин талдоосу көрсөткөндөй, өлкө республикалык бюджеттин 8,3% азык-түлүк жана азык-түлүк коопсуздугуна жумшайт, бул 14 миллиард сомдон ашык. Бирок, бул көрсөткүч чыныгы сүрөттү чагылдырбайт, анткени маалыматтар ачык булактардан алынган, алар толук эмес жана иш жүзүндө эмнеге сарпталгандыгын көрсөтпөйт. Мисалы, Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фондунун чыгымдары бул анализге киргизилген эмес, анткени алар деталдуу эмес, башкача айтканда, кош бойлуу аялдарга жана 5 жашка чейинки балдарга темир-фолий кислотасына канча каражат бөлүнгөнүн аныктоо мүмкүн эмес.
Саламаттыкты сактоо министрлигинин бюджетинде тамактануу сезимтал иш-чараларга чыгымдарга Эне менен баланы коргоонун бюджеттик чаралары кирет. Демек, алардын канчасы түздөн-түз азык-түлүк үчүн колдонулуп жаткандыгын аныктоо мүмкүн эмес, бул дагы бир бюджеттик чаранын чегинде бюджеттин деталдары начар.
Бюджеттин начар бөлүштүрүлүшү ачык-айкындуулукка жана отчеттуулукка тоскоол болуп, мамлекеттин тамак-ашка сарптаган чыгымдарын натыйжалуу эсепке албайт.
Чыгымдардын ачыктыгы жана алардын ачык-айкындуулугу мамлекеттик программаларды ишке ашыруунун жана өлкөнүн милдеттенмелерин өз убагында аткаруунун натыйжалуу куралы болуп калат.
Маалымат үчүн:

Тамактанууга байланыштуу чыгымдар - бул түздөн-түз тамактануу статусун жакшыртууга багытталган чыгымдар, мисалы: стационардык саламаттыкты сактоо уюмдарындагы тамак-аш, кош бойлуу аялдарга жана балдарга 24 айга чейинки курактагы темир жана фолий кислотасы кошулмалары, мектептеги тамак-аш, жатак мекемелериндеги тамак-аш ж.б.

Тамактанууга кеткен чыгымдар жетишсиз тамактануунун себептерин жоюуга багытталган. Мисалы, үй бакчаларында ар кандай жашылча-жемиштерди өстүрүү, айыл чарбасын, санитария жана гигиенаны диверсификациялоо, таза ичүүчү сууга жетүү, тамактануу боюнча билим берүү ж.б.

Жакшыраак тамактануу жана азык-түлүк коопсуздугу үчүн жарандык альянс
Сүрөт www