Микрозайымдын тоскоолдуктары. Эмнени эске алуу керек жана ишенимдүү компанияны кантип тандоо керек

Кыргызстанда микрозайымдар барган сайын популярдуулукка ээ болууда. Алар үчүн банкка баруунун кажети жок, акчаны мүмкүн болушунча кыска мөөнөттө жана документтердин минималдуу топтому менен алууга болот. Бирок, насыянын бул түрү өзүнүн өзгөчөлүктөрү бар. 

Somo.kg компаниясынын жетекчиси Нуртилек Алимжанов микрокредиттерди берүүнүн негизги эрежелери жана ишенимдүү компанияны тандоонун жолдору тууралуу айтып берди. Ошол эле учурда минималдуу пайыз менен микрокредитти кантип табуу сырлары менен бөлүштү. 

- Микрозайымдар деген эмне? Алар кадимки насыялардан эмнеси менен айырмаланат?
 
- Насыяны банктар же башка каржы мекемелер гана берүүгө укуктуу, ал эми карызга каражат ар кандай юридикалык жана жеке жактар тарабынан берилиши мүмкүн. Насыялар ар дайым белгилүү бир пайыз менен берилет жана көбүнчө үч айдан бир нече жылга чейин узак мөөнөткө берилет. Насыя пайызсыз болушу мүмкүн жана көбүнчө бир айга чейин берилет.
 
- Микрозайымдардын артыкчылыктары кандай? Эмне үчүн банктан насыя алгандан көрө, аларды алган жакшы?
 
- Биздин компания микрозайымдарды берүү менен алектенет. Тажрыйба көрсөткөндөй, кардарлар көбүнчө эки жумадан бир айга чейинки мөөнөткө 5 миңден 10 миң сомго чейинки сумманы алышат. Биздин компаниянын ишинин өзгөчөлүгү-документтерди көп чогултуу зарылдыгы жок: киреше жөнүндө күбөлүк, жубайынын макулдугу, жашаган жери жөнүндө күбөлүк, үчүнчү жактын кепилдиги. Бул стандарттык топтомду адатта банктар жана микрокредиттик компаниялар сурашат.
 
Бул документтерди чогултуу үчүн бир нече күн, ал тургай бир нече жума талап кылынышы мүмкүн. Бирок адамдар көп учурда ошол учурда акча керек жагдайга туш болушат. Биздин компаниянын сайтында арыз каттоодон кийин бир нече мүнөттөн соң микрозайымдарды берет www.somo.kg.карыз алуучунун инсандыгын тастыктоо үчүн паспорт гана керек.
 
- Мындай микрозайымдар адатта кандай максаттарга алынат?
 
- Ар кандай себептер адамдарды микрозайымдарга кайрылууга түртөт. Бул "кошумча" берүү, машинаны оңдоо, Ысык-Көлгө эс алуу, дары сатып алуу зарылчылыгы. Микрозайымдарды негизинен банктардан бир нече жолу баш тарткан адамдар алышат. Же болбосо, адам жөн гана банктан насыя алуу үчүн керектүү документтерди чогултууга убактысы жок болушу мүмкүн. Ага 10-20 мүнөттүн ичинде акча керек
 
- Алар кандай категориядагы жарандарга жардам бере алышат?
 
Биринчи кезекте, буга чейин насыя тарыхынын жоктугунан же начар насыя тарыхынан улам насыя жана насыя ала элек жаштар. Микрозайымды алгандан кийин жана аны убагында төлөп берүү менен, насыя алуучу насыя тарыхын нөлдөн баштап кура баштайт же калыбына келтире баштайт. Микрозайымдын жардамы менен, бир аз убакыт өткөндөн кийин, каалаган каржы мекемесине чоңураак насыя алуу үчүн кайрыла алат.
 
- Микрозайымдын мындай ыкмасынын оң жана терс жактары кандай?
 
- Негизги артыкчылык - ылдамдык. Эсеп, адатта, салттуу насыяларды алуу сыяктуу эле, күндөргө эмес, мүнөттөргө кетет. Мындан тышкары, микрозайым абдан ыңгайлуу. Аларды интернет бар өлкөнүн каалаган жеринен, күндүн каалаган убагында, паспорту менен гана онлайн режиминде алууга болот. Насыянын бул түрү боюнча, төлөө акысы жок жана ал эң популярдуу электрондук капчыктарда жана мобилдик банктарда бар: Balance.kg жана MegaPay, MBank Элкартмобайлга чейин, миңдеген терминалдарда QuickPay, UMAI, Finca, РСК да бар.
 
Кемчиликтерден - насыянын суммасы аз. Биринчи насыяны 5 миңден 10 миң сомго чейин алууга болот, анткени биз кардардын төлөө жөндөмдүүлүгүн аягына чейин билбейбиз. Убагында төлөнгөндөн кийин гана, берүү чеги жогорулай баштайт.
 
- Карыз ала турган компанияны тандоодо эмнени эске алуу керек?
 
- Жарнамалык материалдарда билдирилген пайыздык чендин же сыйлыктын өлчөмүнөн тышкары берүү, пайдалануу, мөөнөтүнөн мурда төлөө үчүн жашыруун комиссиялардын жоктугуна ынануу керек.
 

Берилген насыяны төлөөнүн оңой жана түшүнүктүү жолдору бар экендигин текшериңиз.
Көбүнчө насыяны төлөө үчүн төлөм терминалдарында комиссияны кошумча төлөө керек, же болбосо төлөө банктык которуу жолу менен гана жеткиликтүү жана бул үчүн райондук борборго бир нече ондогон километр аралыкта жакынкы банкка баруу керек
 
- Үйгө жакын жердеги компаниядан насыя алуу туура эмеспи?
 
- Жок. Муну жасоонун кажети жок. Азыр интернет ар бир адамдын колунда жана насыя алуу мүмкүнчүлүгү онлайн алыстан "үйгө жакын компания"түшүнүгүн жок кылат. Азыр биз гана эмес, көптөгөн банктар жана микрокредиттик компаниялар (МКК) онлайн насыяларды бере башташты. Биздин айырмачылыгыбыз - биздин компания бардык каалоочулар үчүн ачык. Онлайн насыялар боюнча банктар жана МКК жакшы билген кардарларга гана беришет.
 
- Компаниянын чынчыл жана ачык иштеп жаткандыгын кантип түшүнсө болот? Анын кандай документтери болушу керек?
 
- Биринчиден, компаниянын жарактуу лицензиясы бар экендигин текшерип алыңыз. Эгер бул банк же МКК болсо, анда Улуттук банктын сайтындагы реестр. Эгер бул ломбард болсо, анда лицензиянын аракетин мамлекеттик Финкөзөмөлдүн сайтынан текшерүүгө болот. Регулятор лицензия алуучуга компанияны өз ишин колдонуудагы мыйзамдарга ылайык так жүргүзүүгө милдеттендирген бир катар талаптарды коет. Бардык жарнамалык кампанияларда жана материалдарда лицензия жөнүндө маалымат камтылышы керек, антпесе сизди ак ниетсиз кредиторлор алдап кетиши мүмкүн.
 
- Компанияны же насыя тандоодо кандай жагдайларга этият болушу керек?
 
Онлайн насыялар жөнүндө сөз болгондо, компаниянын жарактуу лицензиясы жана иштеген байланыш борборунун номери бар экендигин текшерүү керек. Бүгүнкү күндө жеке маалыматтарыңызды кайда, качан жана кимге берүүдөн өтө этият болуу зарыл. Кибер алдамчылык Кыргызстанга да келди. Көптөгөн жарандарыбыз буга чейин эле кылмышкерлердин курмандыгы болуп, өздөрүнүн жеке маалыматтарын, паролдорун электрондук капчыктан жана мобилдик банкингден аларга этиятсыздык менен өткөрүп беришкен. Биздин компания инсандыгын уурдоо фактыларынын алдын алуу үчүн операторго чалуудан тышкары, карыз алуучунун биометрикалык идентификациясын жана верификациясын колдонот.
 
- Мындай микрозайымды алууда кандай тоскоолдуктар бар?
 
Алган насыяңызды белгиленген мөөнөттө пайыз менен кошо төлөй аласызбы деп өзүңүздөн сураңыз. Төлөө үчүн акча кайдан келери жөнүндө так түшүнүк болушу керек. Эч кандай учурда «мен кандайдыр бир жол менен төлөп берем» деген ой менен насыя ала албаңыз. Бул процесстин бардык катышуучулары үчүн 100 пайыз жаман кесепеттерге алып келет.
 
- Микрозайым алууда минимумду кантип ашыкча төлөөгө болот? Кайсы көрсөткүчтөрдү карайбыз?
 
- Көбүнчө компаниялар кардарларга алгач пландаштыргандан чоңураак сумманы алууга мүмкүнчүлүк берет. Адам 5 миң сомго арыз берет, ал эми ага 10 миң сомго насыя берилет. Бул учурда, бардык жактырган сумманы алууга болгон каалоо чоң-бул ката. Анткени, насыянын суммасы канчалык жогору болсо, ошончолук көп сумманы бир нече жумадан кийин кайтарып берүүгө туура келет. Каржылык тартипти сактоого аракет кылыңыз жана кошумча берилген насыя чегин коопсуздук жаздыгы катары гана колдонуңуз. Анткени, сиз акча алганга чейин, берилген чек үчүн эч нерсе төлөбөйсүз.
 
- Микрозайым алуу үчүн кантип туура кайрылуу керек?
 
- Сайтта көрсөтүлгөн көрсөтмөлөрдү так аткаруу керек. Бул жетиштүү жеңил процесс. Сайтта каттоону аяктоо үчүн беш мүнөт жетиштүү. Сырттан келген адамдардан арызды толтурууга жардам сурай албайсыз, байланыш борборуна чалып, биздин кызматкерден жардам алсаңыз жакшы болот. Болбосо, чоочун адамдар сиздин жеке кабинетиңизге кирүү коркунучу бар, бул өтө жагымсыз кесепеттерге алып келет
 
- Мен микрозайымды канча пайыз менен ала алам деген так маалыматты кайдан алсам болот?
 
Насыя жөнүндө бардык маалыматтар, анын ичинде келишим, сый акынын өлчөмү, төлөө мөөнөтү, насыя алуучунун жеке кабинетинде жеткиликтүү www.somo.kg.

Татьяна Кудрявцева
фото www
Узнать больше: https://vesti.kg/zxc/item/102987-podvodnye-kamni-mikrozajmov-chto-stoit-uchest-i-kak-vybrat-nadezhnuyu-kompaniyu.html - Подводные камни микрозаймов. Что стоит учесть и как выбрать надежную компанию - VESTI.KG - Новости Кыргызстана