"Биз Орусиядан элди тартпайбыз." Эксперттер Кыргызстанга аргасыз мигранттар агымынан чочулашууда

Жарым-жартылай мобилизациядан качкандар Орусиядан, анын ичинде Кыргызстанга кетип жатышат. Аргасыз мигранттардын агымы кандай коркунучтарды алып келет, деп сурады Vesti.kg ата мекендик эксперттерге.

Ошентип, белгилүү укук коргоочу Нурбек Токтакунов Vesti.kg сайтына курган маегинде аргасыз миграция Кыргызстандын бийлиги үчүн чакырык, атүгүл коркунуч болуп калышы мүмкүн экенин айтты.

"Кылмыштуулук, албетте, өсөт" деди ал. - Мүмкүн башка таасирдүү агенттер чек арадан өтүп кетиши мүмкүн. Бул жерде суроо биздин укук коргоо органдарына, мамлекеттик кызматтарга. Жакшы формада болуш керек, жан аябастан иштеш керек. Басым күчтүү жана күн сайын күчөй берет. Демек, элибиз өз алдынча жашоого үйрөнгөн. Бул, албетте, туура эмес. Мамлекет жарандардын алдындагы милдеттерин аткарышы керек.

Өз кезегинде Жогорку Кеңештин экс-депутаты Өмүрбек Абдырахманов мекендештеринин кайтып келишин, орусиялыктардын келишин чыдамсыздык менен күтүп жатканын мойнуна алды.

«Кыргызстанга кайтып келген кыргыздар гана эмес», - деп белгиледи мурдагы парламентарий Vesti.kg сайты менен болгон маегинде. - Расмий статистика боюнча өлкөгө согуш башталгандан кийин 40 миңге жакын орусиялыктар келген. Биз аларга абдан жакшы мамиле жасайбыз. Эч кандай өзгөчөлүктөр болгон жок. Бирок Кыргызстандын экономикасы жаңы адамдарды массалык түрдө кабыл алууга даяр эмес. Алар мобилизациядан эле эмес, Орусиядагы экономикалык төмөндөөдөн улам кайтып келишет. Ошондуктан өлкөдө экономикалык реформа жүргүзүү зарыл. Көптөгөн чет элдик компаниялар Россия Федерациясынан чыгып кеткен учурдан пайдаланып, аларды бизге чакырып, бул жерге жайгаштырууга жардам берсек болмок. Бирок алар андай кылган жок. Натыйжада экономикалык өсүш, инвестициялык климат жок. Жакында эле бандиттей болуп сүт өндүрүүчүлөрдүн бирин жеңип, жеке акчасын тартып алышкан. Муну башка инвесторлор да көрүп, келүүнү каалайбы деген суроо туулат. Ошондуктан, азыр бул жерде жашагандар үчүн, жаңы келгендер үчүн абдан кыйын болот.

Ал арада саясат таануучу Марс Сариев Кыргызстан мобилизациядан качууга аракет кылган адамдардын агымына туруштук бере аларынан күмөн санады.

«Биз Орусиядан элди тартпайбыз», - деди ал Vesti.kg сайтына берген маегинде. - Мындан тышкары Кыргызстандын мурдагы жарандары эле эмес, мобилизациядан качып жүргөн орустар өздөрү да келишет. Демек, Орто Азия республикаларына абдан күчтүү антропогендик жүк болот. Казакстан азыртадан эле чек араларды жабуу маселесин көтөрүп жатат, анткени алар сандык жактан алганда славян калкы казактардыкы менен кайталанышы мүмкүн деп коркушат. Маалыматтарга караганда, Россия Федерациясында Кыргызстандан жарым миллионго жакын адам бар. Алардын 200 миңи кайтып келүүнү кааласа дагы, мамлекеттин баардык чөйрөсүнө – социалдык тармактан тарта укук коргоо органдарына чейин олуттуу жүк келип, өлкөдө туруксуздукка алып келет. Биз менен эле эмес, коңшуларыбыз менен да. Анын үстүнө, кырдаал дүйнөлүк экономикалык кризистин шартында түзүлүп жатат. Кыргызстандын бийлиги ушул учурду эске алып, мындай форматтагы жаңылыктарды аша чаап жибербеши керек. Анан мыйзамдын сакталышын талап кылышат. Россия да, Кыргызстан да. Эми алдыңкы катарга түшпөө үчүн көптөр алдамчылыкка барууга даяр болушат. Саясатчылар да ушуга ойносо болот, “алдыңкы линияга жөнөтпөйлү”, “замбирек жем” ж.б. Бирок мыйзамдар бар. Эгерде жарандыкты он жыл мурун алган болсо, анда адам бардык эрежелерди сакташы керек. Жада калса аскердик милдет. Ошондуктан биздикилер бул жерде кандайдыр бир божомолдорго жол бербеши керек, орус тараптын божомолдору болбошу керек.

Михаил Готфрид
Сүрөт www