КНСти кайра коюу жыйырмадан ашык ун тегирмендерин кайра иштетүүгө мүмкүндүк берди

«Алтын күз» жана «Агротехэкспо-2022» айыл чарба көргөзмөлөрүнүн алкагында Vesti.kgнин кабарчысы Дан кластеринин жетекчиси, «Акун» компаниялар тобунун директорлор кеңешинин төрагасы Рустам Жунушов менен маектешти.

— Кыргызстанда ун тартуу тармагында кандай көйгөйлөр бар?

— 2015-жылдан бери биздин тармакта стагнация байкалууда. Себеп дегенде, ЕАЭБ өлкөлөрүнөн Кыргызстандын рыногуна катталбаган товарлардын агымы жергиликтүү өндүрүүчүлөрдү тең эмес шартка калтырууда. Ата мекендик кайра иштетүүчүлөр жана өндүрүүчүлөр расмий түрдө иштеп, салык төлөшөт. Ошол эле учурда абийирсиз атаандаштар продукцияларды бейрасмий түрдө ташып келип, төгүп салышкан. Мындан улам көптөгөн тегирмендер токтоп калгандыктан, 2020-жылы өлкөдө 6-7 гана ун чыгаруучу ишкана иштеп турган.

- Бул маселени кантип чече алдыңыз?

«Биз бул көйгөйдү өкмөткө жана президентке 2021-жылы кайрылганбыз. Алар бизди жарым жолдо тосуп алышты – ун тартуу тармагындагы кайра иштетүүчүлөргө дан импортуна нөлдүк КНС түрүндө артыкчылык берилди. Бул жардамдын натыйжасында учурда Кыргызстанда 28 кайра иштетүүчү ишкана иштеп жатат. Бул жаңы жумуш орундарын түзүүгө, бюджеттин кирешелерин көбөйтүүгө жана өлкөдөгү азык-түлүк коопсуздугунун абалын жакшыртууга жардам берди.

— Мындай мамиле өндүрүштөгү маселелерди системалуу чечүүгө мумкундук береби?

— Дүйнөнүн дээрлик бардык өлкөлөрүндө агро өнөр жай субсидиялангандыктан, эл аралык деңгээлде мындай практика нормалдуу көрүнүш. Кыргызстан биздин иш чөйрөбүздө аз экспорттук потенциалга ээ, анткени Казакстан чоң өндүрүштүк кубаттуулуктарга жана айдоо аянттарына жакын жайгашкан. Ошондуктан Кыргызстандын ун чыгаруучу тармагы ички рынокту камсыз кылуу багытында иш алып барууда.

— Биздин рыноктогу улуттук продукциянын абалын кандай баалайт элеңиз?

- Ата мекендик продукция башка өлкөлөрдүн, анын ичинде Россиянын бренддери менен жакшы атаандашат, анткени атаандаштык укуктук талаада адилеттүү принциптерде жүргүзүлөт. Керектөөчү өз капчыгы менен жергиликтүү ишканалардын продукциясына добуш берүүгө кубанычта, анткени алардын продукциясынын сапаты чет элдикинен кем калбайт, ал эми баасы төмөн бойдон калууда.

Эске салсак, 20-22-октябрда Бишкекте «Агротехэкспо-2022» агро өнөр жай көргөзмөсү жана «Алтын күз» айыл чарба жарманкеси өтүүдө.

Александр Канунников
Фото vesti.kg