Шавкат Мирзиёевдин Кыргызстанга болгон сапары жылдырылды. Бул Владимир Путин сунуштаган жаңы газ биримдигине байланыштуубу?

Тышкы иштер министрлиги билдиргендей, Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёевдин Кыргызстанга пландалган сапары жылдырылды. Vesti.kg мөөнөтүн өзгөртүүнүн мүмкүн болуучу себептери тууралуу саясат таануучу Денис Бердаков менен маектешти.

- Өзбекстан байкоочу статусуна ээ болгону менен, коңшу өлкөнүн башчысынын иш сапары башка мамлекет башчылары менен талкуулай турган айрым маселелерге байланыштуу болушу мүмкүн, деди ал. - Саммит жума күнү боло тургандыктан, президент Шавкат Мирзиёевдин сапары ишембиге пландалган. Кыргызстанга визиттин жылдырылышы Орусиянын президенти Владимир Путиндин саммитке катышуусун жокко чыгаруу мүмкүндүгүнө байланыштуу болушу мүмкүн. Же балким Өзбекстандын өзүндөгү ички иштери боюнча. Азыр газ кризиси болуп жатат.

Ошол эле маалда эксперт бул жылдыруу Өзбекстан, Казакстан жана Орусиянын ортосундагы Путиндин газ боюнча кызматташуу боюнча жаңы сунушуна байланыштуу пикир келишпестиктерге байланыштуу болушу мүмкүн экенин моюнга алат. Белгилей кетсек, бул тууралуу маалымат жакында эле медиа мейкиндигинде пайда болгон.

«Борбор Азияда газга байланыштуу кызыктуу жагдай түзүлдү», - деп улантты Бердаков. - Азыр Казакстан, Орусия, Өзбекстандын катышуусу менен жаңы газ биримдиги идеясы талкууланып жатат. Мүмкүн Кыргызстан. Жаңы уюмдун темасы күтүлбөгөн жерден пайда болду. Бул Өзбекстан менен Казакстанда күтүлгөн эмес. Борбор Азия өлкөлөрүнүн газ кызматташтыгы темасы актуалдуу болсо да. Мына, Өзбекстанда азыр газ боюнча чоң көйгөйлөр бар. Биздикиндей эле. 2025-жылга чейин Өзбекстан бизди газ менен камсыздай албайт, анткени ал жерде кендер түгөнүп, ички керектөө өсүп жатат. Көгүлтүр отундун үзгүлтүккө учурашы Казакстанда да байкалууда. Мындай шартта Кыргызстан бул ресурсту кайдан алса болот? Же ошол эле Өзбекстан менен Казакстанбы?

Мындай шартта, саясат таануучунун айтымында, Россия Федерациясынын ресурстары жардам бере алат.

«Алар азыр Европанын рынокторуна экспорттун кыскарышынан улам чоң газ кубаттуулуктарын бошотушту», - деп белгиледи Бердаков. «Аларды бул жакка көчүрүүнүн мааниси бар. Айрыкча азыр Өзбекстан менен Казакстанды индустриялаштыруу гиганттык темп менен жүрүп жатат. Жүздөгөн миллион долларлык ондогон долбоорлор пландалууда. Мунун баары энергияны талап кылат. Электр энергиясы жетишсиз болгондуктан газга суроо-талап көп. Өзбекстандан Кыргызстанга газдын экспорту кыскарып кетүү коркунучунан улам бизге бул күйүүчү майдын жаңы ресурстары да керек. Анын үстүнө Кыргызстан Орусиядан күйүүчү майды европалык баа менен эмес, Орусиянын ички баасы менен алууга даяр экенин жыл башында эле көтөрүп чыккан. Бул өлкөлөрдүн бардыгы Бирдиктүү экономикалык мейкиндиктин бир бөлүгү. Муктаждыктар бар. Күйүүчү май куюу үчүн тийиштүү инфраструктура бар. Күчтөр бар. Бирок бул жаңы газ биримдигинин алкагында кандай болот - азырынча эч ким билбейт.

Айта кетсек, 9-декабрда Бишкекте президент Садыр Жапаровдун төрагалыгы алдында ассоциациянын мамлекет башчыларынын катышуусунда Евразиялык экономикалык биримдиктин Жогорку Кеңеши өтөт. Ошондой эле эртеңки күнү Шавкат Мирзиёев Кыргызстанга келет деп болжолдонгон.

Михаил Готфрид
Сүрөт www