Нурбек Токтакунов: Элдер Садыр Жапаровдун популисттик ураандарына добуш берүүгө барышат, бир тырмоочту катары менен алтынчы жолу басып жатышат

Юрист жана жарандык активист Нурбек Токтакунов башкаруунун формасы жөнүндө маселени референдумга алып чыгуу - бул көз боёмочулук оюну деп ишенет. Ал Vesti.kg сайтына бүткүл элдик добуш берүүнүн ар кандай жыйынтыгы шайлоочуларды жоготууга алып келерин түшүндүрдү.

"Парламенттик жана президенттик республиканын түшүнүктөрү буга чейин эле көптөгөн чечмелөөлөрдү камтыйт" деп белгиледи Токтакунов. - Бир сөз менен айтканда, президенттик же парламенттик жетиштүү эмес, кийинки суроолор жаралат. Шайлоо тутуму деген эмне? Өкмөттү, отчеттуулукту түзүүнүн жолу кандай? Тепе-тең салмактуулук тутуму деген эмне?

Адвокат Американын президенттик моделин мисал келтирди, ал президенттик болсо дагы, бийликти өткөрүп берүүнүн үзгүлтүксүздүгүн сактап турат.
"Ал жерде президент дагы деле кудуреттүү адам эмес - алардын парламентинде мезгил-мезгили менен отчет берилип турат, ал мамлекет башчысынын өзүм билемдигин ооздуктай алат", - деп түшүндүрдү Нурбек Токтакунов. -АКШда Конгресс "чимкириктер" эмес, олуттуу күч. Ал жерде жаман президент бийликке келсе дагы, ал бир нерсени олуттуу түрдө буза албайт. Биздин кырдаалда, башкаруучу топту алардын сунуш кылган Конституциясынын долбоору боюнча соттой алабыз, ага ылайык, республика жок. Тепе-теңдик тутуму жок. Эгерде мурун биздин соттор жана парламент иш жүзүндө президенттин алдында чөгөлөп отурушкан болсо, анда де-факто алар өзүм билемдикке туруштук бере алышмак.

Анын пикиринде, суроонун башкача редакцияланышы жана референдумда түшүндүрмөлөр керек. Жалпы элдик добуш берүүнү дайындоо жөнүндө мыйзамдын долбоорунда "президенттик" жана "парламенттик" республиканын түшүнүктөрүнүн негизги аныктамалары берилген эмес.

- Шайлоочулар референдумда добуш берүүдө кандай гана жоопту тандабасын, алар утулуп калышат, - деп ишенет Токтакунов. - Ушундай суроолорду референдумга чыгардан мурун, мыйзамдын өзүндө депутаттар президенттик жана парламенттик республика деп эмнени айткысы келгендигине так аныктама берүү керек. Шайлоочу эмне үчүн добуш берип жаткандыгын түшүнүшү үчүн. Азыр биз шайлоочу Садыр Жапаровдун популисттик ураандарына добуш бере тургандай абалда калдык. Элдин көпчүлүгүнүн аң-сезиминде, ал өлкөнү тартипке келтирүүчү көрүнүктүү лидер. Эл, чындыгында, бир тырмоону алтынчы жолу басат.

Эскерте кетсек, бүгүн Жогорку Кеңеш 10-январда референдум өткөрүү боюнча мыйзамды биринчи окууда кабыл алган. Добуш берүү формасы жөнүндө маселе добушка коюлат.
Сүрөт www