Садыр Жапаров Кыргызстандын Россия менен эриш-аркан жылын узартууну сунуштады

Өкмөттүк "Слово Кыргызстан" гезитинин 2021-жылдын 19-февралындагы бүгүнкү санында Президент Садыр Жапаровдун "Союздук байланыштар" аттуу макаласы жарыяланды.

Мамлекет башчы Кыргызстан менен Россиянын элдерин бириктирип турган байланыштар, орус тилинин ролу, эки өлкөнүн биргелешип кызматташуусунун келечеги жөнүндө ой бөлүштү.

Төмөндө макаланын тексти өзгөрүүсүз келтирилген:

«Кыргызстан менен Россиянын элдеринин кылымдар бою маданий жана тарыхый параллелдеринде жалпылыктар көп.

19-кылымда Россияга кошулуу кыргыздардын бирдиктүү эл болуп консолидацияланышына өбөлгө түзүп, анын андан аркы өнүгүшүнүн келечегин түзгөн.

Улуу Октябрь революциясы кыргыздар иш жүзүндө жоготкон жазуу тилин калыбына келтирүүгө күчтүү түрткү берди. Орус илимпоздорунун бүтүндөй галактикасы - академиктер К.Юдахин, К.Скрябин, М.Лущин жана башкалар билим жана илимдин түптөлүшүнө жана өнүгүшүнө баа жеткис салым кошушкан. Бул жаңы маданий жана тарыхый жамааттын - кыргыз интеллигенциясынын пайда болушуна шарт түздү. Кыргыздын көрүнүктүү илимпоздору, искусство жана маданият кызматкерлери Москва жана Ленинград университеттеринин бүтүрүүчүлөрү. Союздук республикалардын бир тууган үй бүлөсүнүн ичинде, Россиянын жардамы менен улуттук мамлекеттүүлүктүн негиздери бышып жетилди.

Көп жылдар бою Кыргызстан Россия менен кол кармашып жашады жана өнүгө берди, бул үзүлбөс байланыштар тарыхый жактан байыркы жана жаш мамлекеттүүлүгүбүздүн материалдык жана руханий пайдубалында бекем орунду ээлеп келген.

Орус тили - заманбап адабиятты жана маданиятты түшүнүү үчүн чексиз мүмкүнчүлүктөрдү ачкан коммуникативдик курал. Биз негизги маалыматтарды орус тилинде алабыз. Ошол эле учурда мамлекеттик тилди жайылтууда бир топ жылыштар байкалды - жаштар, ырчылар, актерлор аны сүйлөйт, мыйзамдар жана белгилер жазылып, кыргыз тили орус тилине зыян келтирбей өнүгүшү керек.

Орус тили расмий тил гана эмес, өлкөдөгү улуттар аралык баарлашуунун тили. Ал мыйзамдык деңгээлде жакшы корголгон, анын статусу биздин Конституцияда жазылган, мен президент жана адамдын жана жарандын укуктары менен эркиндиктеринин кепилдиги катары, бул маселеде саясий манипуляция аракеттерине чечкиндүү каршы чыгам.

Ошол эле учурда, заманбап чындыктар чет тилдерди, айрыкча англис тилин кошумча үйрөнүүнү талап кылып жаткандыгын белгилегим келет. Заманбап жаштар эки же андан ашык чет тилде сүйлөгөндө коомдо жакшы тенденция бар. Англис тили дагы эл аралык баарлашуу тили болгондуктан, жаш муундардын өкүлдөрүн чет тилдерди тереңдетип окууга үндөгүм келет.

2020-жыл Россия менен Кыргызстандын кайчылаш жылы деп жарыяланып, биздин өлкөлөрдүн ортосундагы мамилелерди мындан ары өнүктүрүүгө дагы бир түрткү болду. Анын программасына кирген 200дөн ашык иш-чаралардын максаты эки тараптуу өз ара аракеттенүүнү активдештирүү жана биздин өлкөлөрдүн жарандарынын ортосундагы түз достук байланыштарды өнүктүрүү болгон.

Тилекке каршы, сиз билгендей, пандемия биргелешкен пландарга күтүүсүздөн түзөтүүлөрдү киргизип, пландаштырылган нерселердин бардыгы ишке ашкан жок. Бурулуш жылынын өткөрүүгө жетиштик, бирок айрым иш-чараларды кайрадан форматташ керек болчу. Россиянын Кыргызстандагы күнү жана Россиядагы Кыргызстандын Эгемендүүлүк күнү онлайн режиминде өттү.

Кыргызстан үчүн Россиянын орду жана ролу жөнүндөгү маселе теориялык эмес, иш жүзүндө иш жүзүндө экендигин баса белгилегим келет. Тыгыз кызматташууга кызыкчылык көбүнчө биздин улуттук кызыкчылыктар менен аныкталат. Белгилүү болгондой, алар Кыргыз Республикасынын мамлекеттик суверендүүлүгүн андан ары чыңдоо, коопсуздукту камсыздоо, этностор аралык тынчтыкты жана ынтымакты сактоо, өлкөдөгү руханий-гуманитардык чөйрөнү өнүктүрүүгө түрткү берүү менен байланышкан.
Кыргыз жана орус элдеринин ортосундагы мамилелердин тарыхында бири-биринен алыстап кетүүгө өбөлгө түзө турган көйгөйлөр болгон эмес. Россия менен мамилелерди союздук, стратегиялык өнөктөштүктүн эң жогорку деңгээлине жеткирүү багыты Кыргызстандын улуттук кызыкчылыктарына жооп берет. Биз кызматташууну чыңдоонун альтернатива жок экендигине ишенебиз жана бул багыт республиканын тышкы саясатында негизги орунду ээлейт.

Интеграциялык долбоорлордун жана анын кубаттуулугунун аркасында Россия мамлекеттик чек аранын периметри боюнча тынчтыкты камсыз кылат, айланасында динамикалуу өнүгүп жаткан аймакты түзөт.

Алдыдагы иш сапар биздин өлкөлөрдүн ортосундагы мамилелерди чыңдоого жана өз ара кызыкчылык туудурган бардык тармактардагы кызматташтыкты өнүктүрүүгө жардам берет деп ишенем ”.

Президенттик аппараттын маалымат кызматы
Фото www