Австралиянын атайын күчтөрү өздөрүнүн Ооганстандагы кандуу "ырым-жырымдарына" жооп береби?
Австралия "армиянын тарыхындагы эң уят жана абийирсиз эпизодду" моюнга алды. Австралиянын Коргоо Күчтөрүнүн генерал-майору Пол Бреретон 2020-жылдын ноябрь айында Афганистандагы SASR (Аба кызматынын атайын полку) элиталык бөлүгүнүн аракеттери жөнүндө отчетун ушундайча жыйынтыктады. Бул тууралуу орусиялык Лента.ру басылмасынын материалында маалымдалды.
Баш кесерлердин элиталуу бир туугандыгыбы?
Пол Бреретон төрт жыл бою өзүнүн аскерлеринин согуш кылмыштары жөнүндө отчеттун үстүндө иштеп, эл аралык контингент болгон тогуз жыл ичинде Австралия армиясы бир нече ондогон жай тургундарды өлтүргөнүн аныктады. Отчетто 420дан ашуун күбөлөрдүн көрсөтмөлөрү келтирилген, эксперттер 20000ден ашуун документтерди жана 25000ге жакын сүрөттөрдү изилдешкен. Отчеттун көлөмү 400 беттен ашык, бирок көпчүлүгү жашыруун.
Белгилүү болгондой, 2007-жылдан 2016-жылга чейин Жашыл континенттин атайын күчтөрү 39 ооган жаранын өлүм жазасына тарткан.
"Бардыгы болуп Австралиянын Армиясынын 25 активдүү же мурдагы кызматкери лидер же аткаруучу болгон" деп айтылат документте. - Тергөөнүн жыйынтыгында 2009-2013-жылдары Ооганстанда кызмат өтөгөн 19 адам жоопко тартылышы мүмкүн. Ошол эле учурда, тергөө иштери улук офицерлердин күнөөсүнүн белгилерин тапкан жок. Патрулдук командирден жогору эмес деңгээлде кылмыштар жасалып, кыскартылды. "
Баяндамачынын айтымында, "бир дагы адам өлтүрүү кылмышкердин ниети түшүнүксүз болуп сезилген же жаңылыштык же башаламандык менен байланышкан жагдайларда болгон эмес". Генералдын айтымында, бул өлтүрүүлөр аскердик ырым-жырымдын бир түрү - "канга чөмүлтүлүү".
Айтпай турган нерсе бар
Мыкаачылык менен кыргын болгондугу жөнүндө кабар коомчулукту толкундантып, күнөөлүүлөрдү катуу жазалоону талап кылууда. Австралиянын ММКлары Жашыл континенттин аскерлери көбүнчө "жинди" деп аталаарын жана 1990-жылдары Тимор Лестедеги ADF тарабынан жергиликтүү калкка жасалган кыянаттыкты эскеришти. Басма сөздөгү айыптоолор ушунчалык күчтүү болгондуктан, Австралия армиясынын ардагерлери аскер кызматкерлеринин бир бөлүгүн өз жанын кыюуга түрткөн журналисттер күнөөлүү деп ырасташты. Алардын айтымында, Ооганстандагы кылмыштар жөнүндө басылмалар өтө агрессивдүү жана айыптуу, бирок бир дагы сот процесси боло элек жана эч кимдин күнөөсү далилденген жок.
Бул окуя чет элдик атайын күчтөрдүн арасындагы афгандыктардын жазасыздыгы, ойлонбостугу, кайдыгерлигинин маданиятын дагы бир жолу ачыкка чыгарды. Эске салсак, БУУнун отчетуна ылайык, 2019-жылдын биринчи жарым жылдыгында Афганистандагы НАТО аскерлеринин аракеттеринин натыйжасында, Талибан менен ИГИЛдин колуна караганда жөнөкөй жарандар каза болду. БУУнун миссиясы Ооганстандын жарандык калкынын арасындагы жоготууларды 2009-жылдан бери гана каттап келет. Бул көрсөткүчтөр жыл сайын өсүүдө: эгер 2009-жылы 5,9 миң адам каза болгон болсо, анда 2015-жылы 11 миң.Коалициялык күчтөр тынчтык максатка каршы абадан жана ракеталык соккуларды көп жасагандыгы менен байланыштуу. Согушкерлер көбүнчө үйлөрдө, ооруканаларда же мектептерде баш калкалашат.
Австралия аскерлеринин Ооганстандагы кылмыштары жөнүндө дүйнө жүзү биринчи жолу 2017-жылы журналисттерден кабар алды. «Эй-би-си» корпорациясынын карамагында күбөлөрдүн көрсөтмөлөрү жана атайын күчтөрдүн биринин моюнга алган видеотасмасы бар, алар Австралия аскерлери куралсыз адамдарды муздак кандуу атып жатышканын айткан. Бул чуулгандуу иштин натыйжасында журналисттер гана жазаланды. Алар мамлекеттик сырды бузган, мыйзамсыз жолдор менен алынган жашыруун маалыматтарды жарыялаган жана мамлекеттик коопсуздукка кол салууга аракет кылган деп айыпталган.
Кечирим суроо жетиштүүбү?
Бул жолу Австралиянын аскердик жогорку командачылыгы афган элинен кечирим сурады. Премьер-министр Скотт Моррисон Афганистан Ислам Республикасынын башчысына телефон чалып, терең өкүнүчүн билдирди. Өз кезегинде Афганистандын жетекчилиги отчетто келтирилген фактыларды кечиримсиз деп атады. Афганистандын Адам укуктары боюнча комиссиясы күнөөлүүлөрдү жазалоо үчүн жетиштүү далилдер жок экендигин белгиледи. Отчетто келтирилген фактыларды андан ары иликтөөнү атайын прокурор жүргүзөт, ал эми көзкарандысыз көзөмөлдөө органы куралдуу күчтөрдөгү кырдаалга көз салат.
Үрөй учурган отчет жарыялангандан бери дээрлик беш ай өттү, бирок азырынча күнөөлүүлөргө жаза каралган жок. Австралиянын маалымат каражаттары полиция кызматкерлери тарабынан жүргүзүлгөн тергөө иштери бир нече жылга созулуп кетиши мүмкүн деп жазышууда. Жада калса, көпчүлүк Австралия бийлиги чындыгында алардын согушкерлерин сот жообуна тартат деп күмөн санашат.
Сүрөт www