Экономист: Социалдык фондго чегерүүлөрдүн көбөйүшү экономикага терс таасирин тийгизет

Экономист Азамат Акенеев Vesti.kg менен болгон маегинде Жогорку Кеңештин сайтында талкууга коюлган мыйзам долбоору боюнча эксперттик пикирин билдирди, ага ылайык Социалдык фондго социалдык чегерүүлөрдүн ставкаларын жогорулатуу пландаштырылууда.

Белгилей кетсек, азыр социалдык камсыздандыруу төгүмдөрүнүн өлчөмү 27,25 пайызды түзөт, жумуш берүүчүлөр 17,25 пайызын төлөшөт, ал эми кызматкерлер эмгек акыларынын 10 пайызын кармап калышат. Жаңы мыйзам долбооруна ылайык, чегерүүлөрдүн көлөмү 28,25 пайызды түзөт. Жумуш берүүчүлөр 15,25 пайыз, кызматкерлерге 13 пайыз төлөйт (ставка көтөрүлдү).

Экономист бул мыйзам долбоорун колдоо мүмкүн эмес деп эсептейт.

"Бул мыйзам долбоорун колдоо мүмкүн эмес", дейт ал. - Иш берүүчү менен жумушчунун ортосунда бөлүнүү шарттуу. Жөн гана сөз менен айтканда, бир бөлүгүн жумуш берүүчү төлөйт, ал эми кээ бир бөлүгүн - жумушчу төлөйт. Чындыгында, бардык сумма айлыктан кармалып, кызматкер бул акчаны да көрбөйт. Натыйжада, чегерүүлөрдүн көлөмү 1 пайызга жогорулайт. Социалдык төлөмдөрдүн көбөйүшү Президент Садыр Жапаровдун өзүнүн айткандарына карама-каршы келет, ал жаңы Конституция кабыл алынгандан кийин негизги багыттарды белгилеп, Кыргызстанда социалдык чегерүүлөрдүн ставкалары өтө жогору экендигин жана аларды жакын арада төмөндөтүү керектигин айтты . Биздин салыктар анчалык деле чоң эмес, социалдык чегерүүлөр чоң - дээрлик 30 пайыз. Бул өтө оор жүк. Ошол себептен биз эмгек акыны кадимкидей төлөбөйбүз, аларды жашырып, экономика көмүскөдө калууда.

Акенеев бул көйгөйдү чечүүнүн бир нече жолу бар деп эсептейт.

"Бул көйгөйдү чечүүнүн көптөгөн жолдору бар" деп баса белгилейт ал. - Жок дегенде биз төлөгөн Эмгекчилердин ден-соолугун чыңдоо фондуна ушул төгүмдөрдү толугу менен алып салгыла. Бул акча эч кандай экономикага кетпейт. Алар жылына Профсоюздар Федерациясына бир нече жүз миллион суммага кетишет. Жана аларды ар кандай коррупциялык жаңжалдар көптөн бери солкулдатып келген. Бири-бири менен соттошуп жаткан эки топ бар, бирок биз төлөй беребиз. Муну тезинен токтотуш керек. Социалдык трансферттердин ставкаларын акырындап, жок дегенде 20 пайыз деңгээлине чейин төмөндөтүү максатка ылайыктуу. 15 пайызга чейин талап кылынат, анткени бул адамдар төлөй турган сумма жана айлыктарын ачык көрсөтө алышат. Бул иш-аракеттер бюджеттен убактылуу жоготууга алып келет, бирок экономика көмүскөдө калууну токтотот. Мүмкүн болушунча эмгек акыны мыйзамдаштыруу керек, ал эми тарифтердин көтөрүлүшү кырдаалды начарлатат.

Эксперт белгилегендей, адамдар кандай гана салым кошпосун, пенсия дагы деле аз болот.

"Эл кандай түшүнсө дагы, биз кандай гана болбосун, пенсия кандай болгон күндө дагы аз болорун түшүнөт" дейт ал. - Адамдарга пенсияга өздөрү топтоо мүмкүнчүлүгүн берүү керек: ким кааласа акцияга, ким кааласа - жеке фондго инвестициялай алат. Ал эми болуп жаткан окуялар экономиканы көтөрүү концепциясына толугу менен каршы келет. Биз социалдык төгүмдөрдү кыскартуу керек деп дайыма айтып келе жатабыз, бирок, тескерисинче, биз аны көбөйтүп жатабыз.

Сүрөт www