Сабиз эмне үчүн кымбаттайт жана качан арзандайт? КРнын Айыл чарба министрлигинин жана эксперттердин жообу

Айыл чарба, суу чарба жана регионалдык өнүктүрүү министринин орун басары Ильич Марсбек уулу бүгүнкү басма сөз жыйынында сабиздин баасы эмне үчүн кымбаттап жаткандыгын түшүндүрдү.

Анын айтымында, буга сабиздин Казакстанга жана Россияга экспорттолушунун көбөйүшү себеп болууда.

"Өсүмдүктөрдү коргоо жана карантинди химиялаштыруу департаментинин маалыматы боюнча, 2020-жылдын 5 айында Кыргызстан 13 миң тоннага жакын сабиз экспорттогон", - деп түшүндүрдү Марсбек уулу. - Бүгүнкү күнгө карата экспорттун көлөмү 31 миң тонна сабизди түздү, башкача айтканда, бул азыктардын экспорту дээрлик 2,5 эсеге өстү. Бир жагынан биздин өндүрүүчүлөрдүн экспорту көбөйсө, экинчи жагынан баалар жогорулады.

Министрдин орун басары ошондой эле жакын арада баалардын төмөндөшү күтүлүп жаткандыгын белгиледи.

"Биз баалардын өсүшү сезондук деп божомолдойбуз" деди ал. - Массалык оруп-жыйноо июль айында башталат, андан кийин баалар төмөндөйт.

Бирок, мурунку айыл чарба министри Нурбек Мурашев Vesti.kg сайтына баанын өсүшү экспортко байланыштуу эместигин, быйыл плантациялардын көлөмүнүн азайганы менен байланыштырды.

"2020-жылы сабиздин эң арзан баалары болгон" деп белгиледи ал. «Алар былтыр аны ашыкча себишкен. Мындан улам, быйыл плантациялар кескин азайып кетти. Дыйкандар сабизди арзан баада сатпаш үчүн аларды отургузушкан жок.

Экс-министр баалардын өзгөрүүсүн алдын-ала айтууга болбойт, анткени аларды базар аныктайт деп баса белгиледи.

Ал ортодо, экономика илимдеринин доктору Төлөнбек Абдыров Vesti.kg сайтына баалардын көтөрүлүшүнүн дагы бир катар себептерин санап өттү.

"Биринчиден, дүйнө жүзү боюнча бардык азык-түлүк товарларына баалардын 20 пайызга жогорулоосу байкалууда", - деп белгиледи экономист. - Экинчиден, биздин дыйкандар базардын керектөөсүн аныктай алышпайт жана мамлекеттен кепилденген сатып алуу мүмкүнчүлүгүнө ээ эмес. Буга байланыштуу тигил же бул өсүмдүк тегиз эмес өстүрүлөт. Балким, мурунку жылдары сабиз көп эгилгендиктен, баасы арзаныраак болгон. Быйыл дыйкандар башка өсүмдүктү отургузууга өтүштү, ал эми сабиз өстүргөндөр аз калды. Суроо менен сунуштун мыйзамы бар экендигин түшүнөбүз. Эгер суроо-талап жогору болсо, сунуш аз болсо, баалар көтөрүлөт.

Ошол эле учурда адис суроо-талап менен сунушту дыйкандар алдын-ала эмес, атайын институттар алдын-ала болжошу керектигин белгиледи.

"Бизге илимий мамиле керек" деди Абдыров. - Бардыгын эсептеп, дыйкандарга маалымат жеткире турган мекемелер болуш керек.Өнүккөн өлкөлөрдө дыйкандарына тынчсызданып, азык-түлүктү белгилүү бир баада сатып алууга кепилденген кызматтар түзүлүп жатат. Ал эми дыйкандар бул продукцияны өстүрүүдөн жана тынчтануу менен мамлекетке тапшыруудан коркпойт.

Канышай Балкыбекова
сүрөт www