"Биз Кытайга эмне сунуштай алабыз?" КЭР менен миллиард долларлык соодада Кыргызстандын экспорту 5%дан аз
Эксперт эмне үчүн КРнын келген товарлар коңшу республика үчүн анча кызыкдар эмес экенин түшүндүрдү
КР Улуттук статистикалык комитетинин маалыматына ылайык, 2021-жылдын он айынын жыйынтыгы боюнча Кыргызстан менен Кытайдын ортосундагы соода жүгүртүүнүн көлөмү 1 миллиард 155,4 миллион долларды түздү. Мында Кыргыз Республикасынан КЭРге товарлардын экспорту жалпы жүгүртүүнүн 5%дан азын түзгөн. Кыргызстандан Кытайга экспорттун 95%дан ашыгы алты товарга туура келет – жез рудалары жана концентраттары, мунай продуктулары, баалуу металлдардын рудалары жана концентраттары, иштетилбеген алюминий, малдын терисинен күйгөн тери жана тамеки буюмдары.
Өлкөлөр ортосундагы соодадагы мындай дисбаланстын себептери эмнеде?
Ошентип, Vesti.kg комментарий алуу үчүн байланышка чыккан көз карандысыз эксперт Аркадий Гладиловдун айтымында, Кыргызстандын КЭРге сунуш кыла турган эч нерсеси жок.
- Кытайга эмне сунуштай алабыз? — деп сурады Гладилов. - Жаратылыш бизге углеводороддун чоң запастарын берген эмес. Алар бизден сатып алган рудалар жана концентраттар Кытайдын экономикасынын масштабы үчүн анча деле маанилүү эмес. Алтынды казууда инвесторлор менен талаш-тартыштар болуп, кытайлык инвесторлор өтө этият мамиледе. Перспективдүү аймактар көмүр жана энергетика, бирок биз бул мүмкүнчүлүктөрдү дагы эле натыйжасыз пайдаланып жатабыз. Анын үстүнө кытайлык инвесторлор ГЭСке инвестиция салууга ашыкпайт. Кытай электр энергиясына муктаж болсо да. Алар башка камсыз кылуу булактары болушу мүмкүн. Жыйырма жыл реэкспорт менен бузулдук, анан түндүк коңшулар чек арасын, биздин мүмкүнчүлүктөрдү жаап салышты. Өндүрүштүк кубаттуулуктарды түзүү керек болчу.
Ошол эле учурда Гладилов чоң кошунага карата КРнын вектору туура стратегия экенине ишенет.
«Кыргызстан ЕАЭБ өлкөлөрү менен соода ала ала турганына карабастан, Кытай тарапка багыт вектору туура стратегия», - деди ал. - Кыргыз Республикасына кытайлык туристтерди же айыл чарба тармагындагы ишкерлерди тартуу үчүн темир жол тармагынан тышкары ири инвестициялык долбоорлорду алдыга жылдыруу зарыл. Бирок биз аларды этияттык менен өлкөбүзгө киргизип жатабыз.
Эскерте кетсек, өткөн күнү КР Тышкы иштер министри Руслан Казакбаев Кытай Эл Республикасынын Өкмөтүнүн Евразия иштери боюнча атайын өкүлү Ли Хуэй баштаган кытайлык делегация менен жолугушуп, анда тараптар эки тараптуу саясий диалог, а. 2022-жылы өлкөлөрдүн ортосундагы дипломатиялык мамилелердин 30 жылдыгын белгилөө боюнча биргелешкен иш-чара ...
Ислам Жолдошов
сүрөт www