Асылбек Аюпов: Доллардан көз карандысыз каржы системасын түзүү идеясы абсурд жана келечексиз
Бирок, доллар көптөн бери алтын менен бекемделбегендиктен, каалаган учурда түшүп, жөн гана кагазга айланып кетиши мүмкүн деген пикирлер бар
ЕАЭБ өлкөлөрү менен Кытай көз карандысыз каржы системасын түзүүнү көздөп жатат. Азырынча бул милдеттенмелер боюнча так маалымат жок, бирок идея ишке ашса, бул Кыргызстанга гипотетикалык жактан эмне алып келиши мүмкүн? Артыкчылык жана кемчиликтери кандай?
Саясат таануучу Марс Сариев Vesti.kg сайтына курган маегинде бул өлкөлөрдүн мейкиндигинде рубль-юань системасына же жаңы валютага өтүү күчтүү кадам экенин белгиледи.
«Орусия менен Кытайдын «рубль-юань» өз алдынча каржы системасын же бул өлкөлөрдүн мейкиндигинде жаңы валютаны түзүү ниети күчтүү кадам», - деп баса белгиледи Сариев. - Доллар көптөн бери алтын менен бекемделген эмес жана каалаган учурда түшүп, жөн эле кагаз болуп калышы мүмкүн. 8 триллион доллар басылган. АКШ аларды кайра сатып ала турган абалда эмес экени анык. Аларга жөн эле коё берүү оңой. Мен Украинадагы аскерий операция да доллардын курсун калыбына келтирүү деп эсептейм. Ал жакында бүтөт жана өзүнчө валюта зоналары пайда болот. Кыргызстан үчүн жаңы каржы системасы пайдалуу, анткени Орусияга киргизилген санкциялар бизге терс таасирин тийгизди. Мындан тышкары, ЕАЭБдин бардык өлкөлөрү санкцияларга дуушар болушу мүмкүн деген коркунуч бар.
Өз кезегинде экономика илимдеринин доктору, эксперт Асылбек Аюпов Vesti.kg сайты менен болгон маегинде көз карандысыз каржы системасын долбоорлоо идеясы куру бекер экенин түшүндүрдү.
— Дүйнөлүк акча системасы болсо, эмне үчүн велосипедди кайра ойлоп табуу керек? -дейт Аюпов - Эмне үчүн кандайдыр бир мейкиндиктин тар алкагына өзүңдү айдайсың? Биз бүткүл дүйнө менен кызматташуубуз керек. Менимче, бул идея абсурд. Мен эч кандай перспективаларды көрбөй турам. Мисалы, Орусия мунай кимге сатат – Казакстангабы же Кытайгабы? Алардын өздөрүнүн майы бар. Ал эми Кыргызстан менен Армениянын рыногу россиялык мунай үчүн жокко эсе. Технологияны кимден сатып алабыз? Технологиялык жактан өнүккөн өлкөлөр батышта. Алар рубль же юанга сатууга макул болбойт. Доллар менен сатып алуу кош стандарттарды билдирет. Өзүңүздүн технологияңызды колдонуу ондогон жылдардан артта калуу дегенди билдирет. Анын үстүнө доллардын же юандын курсуна көз карандыбы Кыргызстан үчүн айырмасы жок деп ойлойм.
Ислам Жолдошов
сүрөт www