Кумтөр 2021-жылдагы ишинин жыйынтыгын жарыялады
Кыргыз Республикасында жайгашкан Кумтөр кени Борбордук Азиядагы эң ири алтын кендердин бири жана дүйнөдөгү эң бийик кендердин бири. Кен 1997-жылдан бери алтын өндүрүп келет жана 2021-жылдын 31-декабрына карата 13,6 миллион унциядан ашык алтын өндүргөн.
2021-жылдын 17-майында Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин буйругу менен «Кумтөр Голд Компани» ЖАК убактылуу тышкы башкарууну киргизди. Ушул эле күнү «Кумтөр Голд Компани» ЖАКтын убактылуу тышкы менеджери болуп канадалык кесипкөй инженердик лицензиясы бар жана дүйнө жүзүндөгү тоо-кен тармагында чоң тажрыйбасы бар тажрыйбалуу менеджер Тенгиз Бөлтүрүк дайындалды.
Тышкы башкаруу киргизилген күнгө карата «Кумтөр Голд Компани» ЖЧКсы өлкөдөгү ири ишканалардын бири болгонуна карабастан, Кыргыз Республикасынын банктарындагы эсептеринде болгону 46 миң АКШ доллары калган. Тышкы башкарууга өтүүдө пайда болгон бардык кыйынчылыктарга карабастан, «Кумтөр Голд Компанинин» жаңы жетекчилиги «Кумтөр» кенинин үзгүлтүксүз иштешин жана бардык бөлүмдөрдүн туруктуу иштешин камсыз кылды. «Кумтөр» бюджеттин, жеткирүүчүлөрдүн жана кызматкерлердин алдындагы бардык милдеттенмелерин эч кандай кошумча каржылоо булактарын тартпастан өз убагында жана толук аткарган.
2022-жылдын январында «Кумтөр Голд Компанинин» убактылуу тышкы менеджери Тенгиз Бөлтүрүк Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин жыйынында компаниянын 2021-жылдагы иши боюнча жакшы жыйынтыктар менен отчет берген.
2021-жылдын өндүрүштүк көрсөткүчтөрү планга карата 103 пайызга аткарылды.
2021-жылы өндүрүштүк көрсөткүчтөрдүн өсүшү биринчи кезекте убактылуу тышкы башкаруу мезгилинде тоо-кен иштерин үзгүлтүксүз жүргүзүүнү камсыз кылуу менен байланыштуу. Кумтөр кениндеги бардык тоо-кен иштери коопсуздук эрежелеринин сакталышы менен жүргүзүлөт.
2021-жылга тоо-кен иштеринин көлөмү 202,5 миллион тоннаны түздү, бул 2020-жылга салыштырмалуу эки эсеге көп.
Ошол эле учурда руданы казып алуу көрсөткүчтөрү да жогорулаган. 4,79 млн тонна руда казылып алынды, анда 14,7 тонна алтын бар, бул 2020-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу руданын көлөмү боюнча 6,8 эсеге жана рудадагы алтындын көлөмү боюнча 3,1 эсеге көп. 2021-жылы VVU мезгилинде 126,8 миллион тонна тоо тектери казылып алынган, анын ичинен 3,2 миллион тонна алтындын орточо курамы 3,63 г/т болгон руда.
2021-жылдын он эки айында Кумтөрдө 468 136 унция алтын өндүрүлгөн. Алтынды сатуу планы 102 пайызга аткарылды - «Кумтөр Голд Компани» 2021-жылы Centerra Gold Inc. компаниясынын божомолуна караганда 1,7% же 8 миң 21 унция алтын көп сатты. 2021-жылга алтынды сатуудан жалпы киреше 856 миллион долларды түздү, анын 621 миллион доллары убактылуу тышкы башкаруу мезгилине туура келет.
Өлкө бюджетине бардык салыктар жана милдеттүү төлөмдөр «Кумтөр Голд Компани» тарабынан өз убагында жана толук төлөнөт. 2021-жылы «Кумтөр Голд Компани» Кыргызстандын бюджетине 107,2 миллион доллар планга каршы 160,3 миллион доллар өлчөмүндө салыктарды жана башка милдеттүү төлөмдөрдү төлөгөн. Иш жүзүндөгү төлөм бюджетте каралгандан 53,1 млн долларга же 50,7 пайызга жогору.
Салыктарды төлөгөндөн кийин, 2021-жылга Кыргыз Республикасынын минералдык-сырьелук базасын өнүктүрүүгө жылдык салык боюнча чыгашаларды жана топ ичиндеги кредиттик операцияларды таанууга чейин Кумтөрдөн 323,7 миллион доллар өлчөмүндө таза пайда алынган. Буга чейин канадалык Центерра Голд Инк.» өлкөнүн бюджетине кирешенин 4% өлчөмүндө минералдык-сырьелук базаны өнүктүрүүгө жыл сайын салык төлөгөн эмес. 2021-жылы «Кумтөрдүн» жаңы жетекчилиги бул кошумча салыкты төлөө үчүн бюджеттик салыктардан ашыкча түшкөн 32,9 миллион долларды пайдаланган.
2021-жылы «Кумтөр Голд Компанинин» убактылуу тышкы башкаруусунун ишмердүүлүгүнүн мезгилинде пайданын 78%ы же 323,6 млн доллардын 251,3 млн доллары берилген. Минералдык-ресурстук базаны өнүктүрүүгө кошумча салыкты жана топ ичиндеги кредиттик операциялар боюнча резервди алып салгандан кийин, 2022-жылдын 17-майынан 2021-жылдын 31-декабрына чейинки убактылуу тышкы башкаруу мезгилиндеги таза киреше 185,4 млн.
“Теңиз Бөлтүрүк” ишканасынын жетекчилиги астында “Кумтөр Голд Компани” ишканасында кен казуу иштеринин наркын төмөндөтүү максатында иштер жүргүзүлдү. 2021-жылдын аягында 1 унция алтын үчүн салыктарды кошкондо жалпы накталай чыгымдар планга салыштырмалуу 222 долларга, 1374 доллардан 1152 долларга чейин кыскарган, бул 16,1% үнөмдөөнү билдирет.
Убактылуу тышкы башкаруу мезгилинде айлана-чөйрөнү коргоо максатында Кумтөр кени аны менен байланышкан муз өндүрүүнү кескин кыскартты. 2021-жылы муз массаларынын өнүгүшү 2020-жылга салыштырмалуу 2,5 эсеге же 60%га кыскарган. 2021-жылы Centerra Gold Inc тарабынан өндүрүлгөн 4,38 миллион тоннага салыштырмалуу 1,73 миллион тонна гана муз алынган. 2020-жылы, бул 2020-жылга караганда 253% аз. 2021-жылдын декабрында «Кумтөр Голд Компани» муз массаларын иштетүүдөн толугу менен баш тарта алды.
Убактылуу тышкы башкаруунун өткөн мезгилинде Тенгиз Бөлтүрүк колдо болгон ресурстарды сарамжалдуу пайдалануу үчүн минималдуу капиталдык чыгымдар менен технологияларды өзгөртүүгө жетише алды. 2021-жылдын жай айларында алтынды бөлүп алуу фабрикасынын муктаждыктары үчүн өнөр жайлык суу менен камсыз кылууну 80-85%га чейин жеткирүү планы иштелип чыккан, бул Петров көлүнүн мөңгү эриген суусун керектөөнү олуттуу кыскартат.
Жайында карьерден чыккан суу менен фабриканын технологиялык керектөөсүн 60% камсыз кылууга мүмкүн болгон. Мындан тышкары, фабрикага кошумча көлөмдөгү суунун берилишин азыр Лысый дарыясынын өрөөнүнөн төгүүчү сууну сордуруу менен камсыз кылынат, технологиялык процессте колдонууга жарамдуулугун аныктоо үчүн суунун технологиялык сыноолору жүргүзүлдү.
Бул чара кышкысын заводго суунун берилишин 500—550 миц кубометрге чейин жеткирет. Натыйжада «Кумтөр» кайра иштетилген сууну, карьердин суусун жана башка булактарды жыл бою пайдаланууну жана Петров көлүнөн технологиялык керектөөлөргө суу берүүнү толугу менен токтотууну пландаштырууда.
2021-жылы убактылуу тышкы башкаруу мезгилинде алтынды бөлүп алуу фабрикасы орточо 3,31 г/т болгон 3813,5 миң тонна руданы кайра иштеткен. Алып алуу 79,9%ды түздү, 324 728 трой унция алтын эритилди. Бул жетишкендиктер профессионалдык мамиле кылуу жана фабриканын өндүрүмдүүлүгүн жогорулатуу үчүн өнүгүү стратегиясын туура тандоо аркылуу ишке ашты.
Эскирген жана натыйжасыз жабдуулар алмаштырылды, эскирген реагенттер жаңыларына алмаштырылды, сапатсыз реагенттерди жана кызматтарды берген берүүчүлөрдөн баш тартты, кызматкерлердин квалификациясы жогорулатылды, жаңы технологиялар киргизилди. Флотациялык концентраттарды жууп алуунун технологиялык схемасы өзгөртүлдү, бул алынуучу алтындын көлөмүн көбөйтүүгө жана акиташты 200 тоннага жана натрий цианидинин чыгымын 40 тоннага кыскартууга мүмкүндүк берди. Натрий цианидинин баасынын төмөндөшүнүн аркасында 2021-жылы реагенттерди үнөмдөөгө $1,3 млн.
«Кумтөр Голд Компанинин» жаңы жетекчилиги жакынкы келечекте сорбциялык активдүүлүгү жогору рудаларды кайра иштетүү технологиясын өркүндөтүүгө жана алтындын алынышын жогорулатууга мүмкүндүк берүүчү туруктуу өнүктүрүү долбоорлорун ишке ашырууну пландаштырган.
Тышкы башкаруу мезгилинде кенди өнүктүрүү стратегиясын өзгөртүү боюнча иштер башталды. Мөңгүлөрдү сактоо жана экологияга тийгизген таасирин азайтуу максатында жер астынан казуу ыкмасына өтүү долбоору иштелип чыгууда.
Centerra Gold Inc. Кумтөр кенин ачык карьерде иштетүүгө жетекчилик кылган. Натыйжада 1 тонна алтын камтыган руданы казып алуу үчүн жол боюндагы 41 тоннадан 60 тоннага чейин бош тектерди казып алуу зарыл.
Бул көрсөткүч боюнча «Кумтөр Голд Компани» тоо-кен ишканаларынын ичинен дүйнөдө 1-орунда турат. Кыртыш ачуунун демейки дүйнөлүк орточо коэффициенти 1 тонна рудага 2ден 7 тоннага чейин бош тоо тектерин түзөт. Мисалы: Түркиядагы Озгут кенинде бул көрсөткүч 1ден 2ге, Канададагы Маунт Миллиган кенинде 1ге 1ге барабар.
Алдын ала маалыматтар боюнча, жер астынан казып алуудан алынган алтындын курамы 4,5 г/т чейин болот, бул ачык жол менен казып алынган алтындын курамы боюнча маалыматтардан эки эсе ашат. Демек, 1 унция алтындын өндүрүштүк өздүк наркы, жер астындагы тоо-кен казып алуу үчүн салттуу түрдө жогору болгон эксплуатациялык чыгымдарга карабастан, ачык жол менен казууга караганда төмөн болушу күтүлүүдө.
Жер астынан казып алуу акылга сыйбаган кен казууну токтотууга, Кумтөр мөңгүлөрүнүн бузулушун токтотууга, экологияга келтирилген зыянды кыскартууга жана алтын рудасын ылгап казып алуунун өтө төмөн катмары жана жакырлануу коэффициенти менен: 1ден 2ге чейин же 1ден 3кө чейинки максимум, башкача айтканда экологиялык жактан таза болушуна мүмкүндүк берет. жана үнөмдүү жол.
«Кумтөр Голд Компани» ишканасында алтынды жер астынан казып алуу долбоорун уюштуруу үчүн жаңы долбоорлоо бөлүмү түзүлдү. Учурда аны жогорку квалификациялуу адистерден калыптандыруу улантылууда.
Ошондой эле калдыктардын суюк жана катуу фазаларынан алтынды алуу үчүн калдыктарды сактоочу жайлардын калдыктарын экинчилик кайра иштетүү долбоору боюнча активдүү иштер башталды. 1997-жылдан бери Кумтөрдөгү алтын бөлүп алуу фабрикасы 134 миллион тоннадан ашык руданы кайра иштеткен.
Калдык калдыктарындагы алтындын орточо курамы 0,7 г/т. Ошого жараша фабриканын 25 жылдан ашык иштеген бүткүл мезгилинде калдык сактоочу жайларга 106 тоннага жакын алтын төгүлгөн. Калдыктардан алтынды алуу 40-50% болсо дагы, бул өлкөгө 40 тоннадан 50 тоннага чейин алтын берет. Алтынды сатуудан түшкөн киреше 2,2 миллиард доллардан 2,8 миллиард долларга чейин болот (алтындын унциясы үчүн 1700 доллар баасы). Калдык калдыктарынан алтынды казып алуунун баасы бир унция үчүн 350 АКШ долларын түзөт деп күтүлүүдө, тиешелүүлүгүнө жараша калдыктарды кайра иштетүүдөн алынган таза пайда болжол менен 1,7 миллиарддан 2,3 миллиард долларга чейин болушу мүмкүн.
Калдыктарды кайра иштетүү мөөнөтү 10-12 жылды түзөт. Бул долбоорду ишке ашыруу үчүн иштеп жаткан чалгындоо скважиналарын бургулоону камтыган иш планы түзүлдү. Геологиялык чалгындоо эскирген калдыктардын үлгүлөрүн алууга жана алардын анализинин негизинде калдыктардагы алтындын көлөмүн жана таралышын аныктоого мүмкүндүк берет. Жакынкы жылдарга эскирген калдыктардан алтын алуу үчүн атайын заводду куруп, ишке киргизүү пландалууда.
КГК
КГКнын сүрөтү