Кыргызча ысымдар популярдуулугун жоготууда, ал эми курандагы ысымдар трендде. Мунун себеби эмнеде?

Кыргыз Республикасынын Санариптик өнүктүрүү министрлиги 2021-жылы эң популярдуу 10 эркек жана аял ысымын жарыялады. Кыргызстанда жаңы төрөлгөн ымыркайларга куран аттары (Мухаммед, Умар, Али, Амир, Билал) көбүрөөк коюлат экен. Түпкүлүгүндө кыргыз ысымдары аз кездешет.

Дин ат тандоого таасир этет деп ишенишет, бирок бул диний лидерлердин эмгеги эмес. Маселен, “Бакдөөлөт” фондунун мүчөсү (улуттук баалуулуктарды сактоочу), Ички иштер министрлигинин ардагери Шамалбек Бегалиев Vesti.kg сайтына берген маегинде араб ысымдарынын өлкөбүздө популярдуу болушунун себептерин айтып берди.

- Жаңы төрөлгөн ымыркайга ат тандоодо диндин таасири бар, - дейт Бегалиев. - Бирок бул диний жетекчилердин эмгеги эмес. Жаңы доор ачылып, адам өзүн табууга аракет кылууда. Кыргыздар ар кандай конфессиялардын катарын толуктайт. Албетте, калктын басымдуу бөлүгү мусулмандар. Динге келген чоңдор арабча жаңы ысымдарды алып кеткен учурлар бар. Бала төрөлгөндө мусулман болушу үчүн Курандагы ысымдар ыйгарылат, бирок бул Ыйык Жазуунун шарты эмес. Куранда жазылган адеп-ахлактык баалуулуктарды кыргыздын каада-салты мурдатан эле белгилеген. Биз жөн эле тамырыбыздан алыстап кеттик. Убакыттын өтүшү менен кыргыздар өз тегине кайтып, баары өз ордуна келет. Балдарга кайрадан кыргызча оригиналдуу ысымдар коюлат.

Ал арада теолог, философия илимдеринин доктору Шумкар Машралиев балага жакшы ат коюу аздык кылат – анын билим деңгээлин жогорулатуу зарыл деп ишенет.

«Эгемендүүлүк алгандан бери дин тутуу эркиндиги КР Конституциясында бекемделген», — деп эскерет эксперт Vesti.kg сайты менен болгон маегинде. - Адамдар диний адеп-ахлакка активдүүрөөк мамиле кыла башташты. Төрөлгөндө балдарга жүйөлүү себептер менен Куран ысымдары ыйгарылат. Бирок бир гана ысым адамды салих, адептүү кылбайт. Жакшы тарбия жана билим берүү, анын ичинде диндин өзүнө таандык баалуулуктардын маанисин терең түшүнүү зарыл.

Өз кезегинде ДИБМКнын экс-жетекчисинин орун басары, саясат таануу жана ислам таануу илимдеринин доктору Кадыр Маликов Курандагы ысымдардын популярдуу болушу убактылуу көрүнүш деп эсептейт.

«Вакуумду диний баалуулуктар менен толтуруу Ыйык Жазманын ысымдарынын популярдуулугунун себеби болуп саналат», - дейт Маликов Vesti.kg сайтына. - Бул парадигмалык өзгөрүүлөр болуп жаткан коомдо кадыресе көрүнүш. Ислам улуттук өзгөчөлүктү сактоо менен жалпы адамзаттык баалуулуктарды алып жүрөт. Балага ат тандоо ар бир адамдын өз укугу. Ата-эне баласына адамдын ысымын ыйгаргысы келет. Исламда, мисалы, баланын кадыр-баркына шек келтирген, шылдыңдоочу ысымдарга тыюу салынган. Курандагы ысымдардын популярдуулугу убактылуу.

Ислам Жолдошов
сүрөт www