Искендер Шаршеев: Бөлүшпөсө ишканаларды өрттөп салышы мүмкүн. Биздин жүрүм-турумубуз ушундай

Кыргызстандын инвестициялык өнүгүүсү үчүн өнүккөн мыйзам системасы, инвесторлор үчүн өзгөчө шарттар жана институционалдык кепилдиктер өтө маанилүү. Алсак, 2022-жылы Кыргызстанга 1 миллиард доллардан ашык инвестиция тартылды деген президент Садыр Жапаровдун билдирүүсү боюнча Vesti.kg сайтына Евразия экономикалык комиссиясынын жөнгө салуучу таасирин баалоо тобунун Кыргыз Республикасынан келген мүчөсү, экономист Искендер Шаршеев комментарий берди.

«Өлкөнүн инвестициялык ийгилигинин үч түркүгү бар», - дейт эксперт. — Биринчи кит — эффективдүү укуктук система. Инвесторлор өзгөчө Англиянын мыйзам системасына ишенишет. Астананын соттук практиканы ишке ашыруу тажрыйбасы бар, алар атүгүл чет элдик инвесторлордун укуктарынын сакталышын кепилдеген арбитраждык сотту да уюштурушкан. Мындай системаны биздин өлкөдө да кайталоо толук мүмкүн. Мындан тышкары, жергиликтүү сот системасында инвесторлордун укуктарын коргоо боюнча бир нече ондогон ийгиликтүү иштерди алуу маанилүү. Бул бизнесмендерди Кыргызстанда менчик укугу сакталаарына ынандырат. Эгерде мындай прецеденттер болбосо, анда республикага алдыңкы инвесторлордун келишин күтүүнүн кереги жок.

Андан соң Шаршеев Vesti.kgнин окурмандарына инвестициянын дагы эки түркүгү тууралуу айтып берди.

«Экинчи кит - инвесторлор үчүн өзгөчө шарттарды түзүү», - деп улантты маектеш. — Стратегиялык инвестициялык пландоо керек. Кыргызстанда жогорку технологиялык өндүрүштөрдү түзүүгө даяр чет элдик инвесторлор үчүн бекер жер, инфраструктура, коммуникация, салык жеңилдиктерин берүү маанилүү. Бирок анын ордуна инвесторлор өз компанияларына жергиликтүү кызматкерлерди жалдоо боюнча квотаны аткарууга милдеттүү болот. Инвестициялардын үчүнчү кит - институционалдык туруктуулук. Инвесторлор бийликтеги жана саясаттагы өзгөрүүлөрдөн корголушу керек. Мындай коргоону кепилдей турган мекеме түзүлүшү керек. Анын ичинде сейрек кездешүүчү металлдарды казууга бара жаткан чет элдик ишкерлерге кен чыккан жерлерде калкка гонорар төлөп берүү маанилүү экенин түшүндүрүү зарыл, бөлүштүрбөсө ишканалар күйүп кетиши мүмкүн, биздин адеп-ахлак ушундай.

Тактап айтканда, 2022-жылдын 28-декабрында Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров министрлер кабинетинин жыйынтыктоочу жыйынында республикага бир жылда 1 миллиард доллардан ашык инвестиция тартылганын айткан. Мындан тышкары, ал жаңы жылда тартылган инвестициянын көлөмүн көбөйтүү керектигин айтты.

Александр Канунников
сүрөт www