Кыргызстандын атайын кызматынын ардагери Таалайбек Жумадылов Vesti.kg сайтына Баткен облусундагы чек ара жаңжалын жөнгө салуу боюнча кыргыз жетекчилигинин аракеттери жөнүндө комментарий берди.

Анын айтымында, мындай кагылышууларды алдын алуунун эки негизги жолу бар - стратегиялык жана тактикалык. Биринчи вариант мамлекеттин коркунучтарды тезинен аныктоо жана кыйынчылыктарды аныктоо милдетин камтыйт.

- Жогоруда айтылгандардын бардыгын иш жүзүнө ашыруу үчүн мамлекетте шаймандар бар, - деп түшүндүрдү Жумадылов. - Өз убагында аныктоо үчүн элчиликтер жана консулдуктар бар. Алардын биринчи кезектеги милдети - барган мамлекеттеги кырдаалды көзөмөлдөө. Экинчиден, мамлекетте, өзгөчө коркунуч келип чыгышы мүмкүн болгон өлкөлөрдө кырдаалды көзөмөлдөөгө милдеттүү болгон атайын кызматтар бар. Үчүнчүдөн, Башкы штабда ГРУ бар, анын кызматкерлери ошондой эле аймактагы аскердик-саясий кырдаалды көзөмөлдөөгө милдеттүү.

Тактикалык даярдыктын деңгээли жөнүндө айтып жатып, атайын кызматтын ардагери Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик чек ара кызматынын чалгындоо бөлүгүн эске салды, алар ошондой эле коңшу мамлекеттерден келип чыгышы мүмкүн болгон коркунучтарды алдын-алуусу керек.

"Бул маалыматтардын бардыгы топтолуп, башкы башкы командачыга жөнөтүлүшү керек болчу", - деп белгиледи Джумадылов. - Материалдарды изилдеп чыгып, президент алгоритм боюнча иш алып барууну улантууда. Эми бизде чындыгында эмне бар? Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин башчысы ден-соолугун текшерүүгө кетип жатат деп айтылууда, Марипов Казанга барат. Коркунучтун алдын алдыкпы? Жок. Маселе чечилген жок, токтоп калган. Ошондой эле биз кардиналдык аудит жүргүзүшүбүз керек. Өлкөдө болуп жаткан ар бир окуя үчүн президент жеке жоопкерчилик тартат.

Мындан тышкары, күч түзүмдөрүнүн ардагери Коопсуздук Кеңешинин катчысы Рыскелди Мусаевдин Душанбеде өткөн ЖККУнун саммитинде Тажикстан менен болгон чек арада болуп жаткан жаңжал маселесин көтөрбөгөндүгүнө таң калды.

"Эгерде бийлик жакындап келе жаткан провокация жөнүндө билген болсо, анда алар даярдыгын көрсөтүп, аскерлерин чогултушу керек болчу" дейт ал. - Бизде эл аралык каналдар бар - ШКУ, ЖККУ жана башкалар. Акыры, биз жаңжалдан бир күн мурун Эмомали Рахмонго кайрылып, алдыдагы чагымчылдык жөнүндө маалыматыбыз бар экендигин эскертип:  Коопсуздук Кеңешинин катчысы эмне үчүн жаңжал курчуп жатканда Рахмон менен чогуу отурган? Эмнеге ордунан туруп, нааразычылыгын билдирип чыгып кеткен жок? Ал ага кайрылып, провокация жарыялап, басып алууну токтотууну суранса болмок. Эгерде Ташиев жөнүндө сөз кыла турган болсок, анда мен бир нерсени айта алам - ал чекист болгон эмес жана болбойт да. Күч структурасын жетектөө үчүн, сиз тийиштүү билимге ээ болуп, улуттук коопсуздук органынын ар бир бөлүмүндө иштешиңиз керек.

Эске салсак, УКМКнын башчысы Камчыбек Ташиев чек арадагы Максат айылынын жашоочулары менен жолугушууда бийликтер Тажикстан тараптан болушу мүмкүн болгон куралдуу жаңжал тууралуу маалыматка ээ экендигин билдирген.

"Ошентип, биз биринчи күнү чоң кагылышууну алдын алдык" деп Sputnik басылмасы Ташиевдин сөзүн жарыялады. - Биздин күчүбүз жетиштүү болмок, бирок “Бүргөнүн айынан көйнөгүңдү өрттөбө” деген принцип менен иш алып бардык. Бардык объектилер калыбына келтирилет, бир жумадан кийин курулуш иштери башталат. Бийлик жергиликтүү тургундардын өрттөлгөн унааларына дагы компенсация төлөп берүүгө аракет кылат. Өлкө жетекчилиги насыя боюнча пайыздарды төлөө чараларын көрүү жөнүндө ойлонот.

Ошондой эле ал кыргыз тарап Тажикстандан компенсация талап кылбай тургандыгын айтты.

«Биз келтирилген зыяндын ордун тажик тараптан талап кылбайбыз, анткени алардын күнөөсүн мойнуна алышын күтүп жатабыз. Ошондо көрөбүз, - деди Ташиев.

Элдос Казыбеков
Сүрөт www